Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Nowy Sączu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2017 r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Monika Świerad

Protokolant: Karolina Sławecka

po rozpoznaniu w dniu 29 września 2017 roku r. w N.

na rozprawie

sprawy z powództwa R. L. (1)

przeciwko U. G. w W.

o zapłatę, rentę i ustalenie

I.  zasądza od strony pozwanej U. G. w W. na rzecz powoda R. L. (1) kwotę 292.678,20 zł (dwieście dziewięćdziesiąt dwa tysiące, sześćset siedemdziesiąt osiem zł 20/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 10.07.2014 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od strony pozwanej U. G. w W. na rzecz powoda R. L. (1) kwotę 1.810,30 zł (jeden tysiąc osiemset dziesięć złotych 30/100) miesięcznie tytułem renty płatnej do dnia 10-ego każdego miesiąca, wraz
z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w zapłacie, z tym, że pierwsza rata płatna będzie po upływie miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia uwzgledniającego roszczenie renty;

III.  ustala odpowiedzialność na przyszłość strony pozwanej U. G. w stosunku do powoda R. L. (1) za skutki zdarzenia z dnia 28.08.2012 roku
z uwzględnieniem 70% przyczynienia się powoda do skutków tego zdarzenia;

IV.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

V.  umarza postępowanie w zakresie żądania renty w kwotach po 4.000 zł (cztery tysiące złotych 00/100) za okres od 10 lipca 2014r. do upadku zabezpieczenia;

VI.  nakazuje ściągnąć strony pozwanej U. G. w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Nowym Sączu kwotę 18.027 zł. (osiemnaście tysięcy dwadzieścia siedem złotych) kosztów postępowania;

VII.  pozostałe koszty postępowania między stronami wzajemnie znosi.

SSO Monika Świerad

Sygn. akt I C 487/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 29.09.2017 roku

Powód R. L. (1) całkowicie ubezwłasnowolniony, reprezentowany przez opiekuna prawnego (matkę) A. M. (1), wystąpił w pozwie z dnia 14 kwietnia 2014 roku ( k. 1 – 23 ) skierowanym przeciwko U. G. w W. z roszczeniami majątkowymi za skutki zdarzenia z dnia 28 sierpnia 2012 roku, kiedy będąc pasażerem motocykla, w wyniku utraty panowania nad pojazdem przez kierującego doznał rozległych obrażeń ciała, szczególnie głowy. Powód podróżował z kierowcą, który nie posiadał uprawnień do prowadzenia motocykla, będącym w stanie nietrzeźwym i nie miał założonego kasku. Przyczyną wypadku było niedostosowanie prędkości, techniki jazdy do warunków panujących na drodze w wyniku czego pojazd wypadł z drogi i uderzył w betonowe ogrodzenie posesji. Kierujący pojazdem poniósł śmierć na miejscu. W zdarzeniu powód doznał stłuczenia głowy z obrzękiem mózgu i licznymi wybroczynami krwawymi, odmowy opłucnowej prawostronnej, niewydolności oddechowej, perforacji dwunastnicy, czego skutkiem jest trwały stan wegetatywny. Wskutek zdarzenia powód obecnie jest w stanie wegetatywnym. Powód sformułował żądanie zasądzenia zadośćuczynienia w kwocie 1.000.000 zł. i wobec uznawania 30% przyczynienia oraz wypłacenia kwoty 40.000 przez ubezpieczyciela domagał się z tego tytułu kwoty 660.000zł z odsetkami ustawowymi od dnia 24 września 2013 roku (daty odpowiedzi ubezpieczyciela na roszczenie powoda), zasądzenia renty w kwotach po 6.196,83 zł miesięcznie płatnej do 10-tego dnia każdego miesiąca, począwszy od dnia 01 stycznia 2013 roku z ustawowymi odsetkami w przypadku braku płatności którejkolwiek z rat począwszy od dnia 11 – miesiąca w którym nastąpił brak wpłaty, zasądzenia kwoty 2.312,68 zł odszkodowania za zakup sprzętu rehabilitacyjnego oraz przystosowanie pomieszczeń do potrzeb powoda z ustawowymi odsetkami od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty, zasądzenia kwoty 7.656,33 zł tytułem zwrotu kosztów turnusu rehabilitacyjnego w grudniu 2012r. z ustawowymi odsetkami od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty – przy czym kwoty odszkodowania zawierają 30% przyczynienie, ustalenia odpowiedzialności na przyszłość, przy przyjęciu przyczynienia powoda do powstania szkody w wysokości 30%. Powód bowiem nie odpowiada za zasadniczą przyczynę wypadku, zaś w elementach położonych „na przedpolu” wypadku jego wina jest co najmniej równoważona przez winę kierującego motocyklem. Każde inne rozstrzygnięcie prowadziłoby do odwrócenia zasad odpowiedzialności. Po zgłoszeniu szkody Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny przyjął odpowiedzialność za skutki zdarzenia do kwoty 400.000 zł, lecz po uwzględnieniu przyczynienia powoda oszacowanego na 90%, wypłacił tylko 40.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Dalsze roszczenia, w tym co do renty nie były zgłaszane przed doręczeniem odpisu pozwu. Roszczenie z tytułu renty zostało wyliczone jako suma następujących składników ponoszonych co miesiąc:

- koszty leczenia i środków medycznych, w tym leki 227zł: panazol 7zł, metocard 5zł, hepatil 40zł, neurovit 70zł, biotropil 44zł, lecytyna 30zł, fraxipanina 31zł; oraz środki medyczne 683zł: sól fizjologiczna 50zł, balsam przeciwodleżynowy 45zł, pianka odkażająca do mycia 20zł, oliwka do masażu 20zł, sudocrem 20zł, alantan 10zł, blugel 11zł, rivel 15zł, octinosept 42zł, gaziki 50zł, worki na mocz 30zł, strzykawki 40zł, fresurbin 280zł (środek spożywczy specjalnego przeznaczenia), chusteczki nawilżone 20zł, ręczniki jednorazowe 30zł; dodatkowy zakup pampersów oraz cewników 200zł;

- koszty diety specjalnej 300zł: nutridrinki, zakup lepszej jakości produktów spożywczych do dożywiania jelitowego (PEG);

- koszty rehabilitacji 1.600zł, wynikłe z 20 dni roboczych po 2h, według stawki 40zł/h;- - opieka osoby drugiej 5.327zł, wyliczona jako iloczyn 30 dni po 14h według stawki 15zł/h, czyli 6.300zł, pomniejszonej o 820zł świadczenia pielęgnacyjnego z dodatkiem matki oraz 153zł dodatku pielęgnacyjnego powoda;

- utracone zdolności zarobkowe 325,62zł jako różnica pomiędzy minimalnym wynagrodzeniem netto jakie powód mógłby osiągnąć po podjęciu pracy 1.181 zł a otrzymywaną rentą socjalną 855,38zł;

- koszty leczenia ambulatoryjnego i ew. dojazdów 200zł wynikłe z konieczności dojazdu na okresowe konsultacje neurologiczne oraz badania obrazowe.

Powyższe składniki sumują się do kwoty 8.852,62 zł, a wobec przyjęcia przez powoda przyczynienia w wysokości 30%, żądanie renty zostało obniżone do kwoty 6.169,83 zł miesięcznie. Żądanie renty zostało wysunięte począwszy od 01 stycznia 2013 roku, kiedy powód zakończył leczenie szpitalne i zaczął być permanentnie leczony w domu.

Żądanie zdośćuczynienia powód uzasadniał swoją wyjątkowo tragiczną sytuacją medyczną, zaistnieniem szkody gdy miał 19 lat, zatem jej skutki ujawniły się na wczesnym etapie jego życia. Powód nigdy nie będzie mógł się poruszać, normalnie funkcjonować w środowisku, być samodzielnym, korzystać z rozrywek, zabaw, nawiązywać normalnych kontaktów z innymi ludźmi zarówno w sferze ew. pracy zawodowej jak i osobistej. Do końca życia będzie całkowicie niepełnosprawny ruchowo, będzie całkowicie niesamodzielny i niezdolny nawet do częściowo normalnego zaspokajania swoich podstawowych potrzeb, w tym i elementarnych potrzeb fizjologicznych, nie mówiąc już o potrzebach wyższych. Od chwili wypadku powód niemal bez przerwy przebywał w placówkach służby zdrowia. W dalszym ciągu będzie wymagał szeregu zabiegów i działań specjalistycznych, w tym i długotrwałej – a w zasadzie permanentnej rehabilitacji wieloaspektowej, która zmierzać będzie do poprawy komfortu funkcjonowania przez zmniejszenie przykurczy stawowych. Powód nie jest zdolny do samodzielnego połykania, karmiony jest przez sondę. Widoczne są skurcze w obrębie jamy ustnej, wielokrotnie dochodziło do incydentów z przygryzieniem języka oraz okresowo do szczękościsków a także zaparć rodzących bolesności. Powód używa pieluchomajtek oraz cewników, co skutkuje dyskomfortem. Innym wymiarem szkody są odczuwane bolesności w zakresie nerwów obwodowych – bóle na dotyk przy masażach i zabiegach rehabilitacyjnych. Z uwagi na porażenie nerwów powód nie może samodzielnie odksztuszać, w drogach oddechowych z powodu ich dysfunkcji gromadzi się wydzielina powodując uczucie duszenia oraz konieczność mechanicznego usuwania wydzieliny, co powoduje reakcje bólowe związane z podrażnieniem śluzówki. Brak świadomości zabiegów, powód uznaje za kolejną krzywdę, często bywa zmęczony, przestaje współpracować, co powoduje nasilenie spastyki. Unieruchomienie powoda wiąże się z zanikami mięśniowymi – obserwowanymi pomimo prowadzonej rehabilitacji. Istnieje duże prawdopodobieństwo dysfunkcji i bolesności kręgosłupa. Pojawiają się infekcje -zapalenia górnych dróg oddechowych, będące wynikiem leżącego trybu życia i nieanatomicznego ustawienia ciała. Wskazywał także na bezradność wywołaną niepełnosprawnością, utratę możliwości wykonywania pracy, korzystania z rozrywek. Powód miał 19 lat, rozpoczynał drogę życiową – zawodową i osobistą. Ukończył 2 klasy szkoły zawodowej o specjalności mechanik samochodowy, odbył 2 – letnią praktykę w warsztacie mechanicznym S. S.. Mógł spodziewać się zatrudnienia w przyszłości. Zdobywał nowe umiejętności m. in. w zakresie lakiernictwa. Zamierzał kontynuować naukę w technikum zaocznym oraz pracę w zawodzie. Miał szerokie grono znajomych, zainteresowania motoryzacją, komputerami, sport. Miał zdawać prawo jazdy na samochód. Był zaangażowany w pomoc w domu i remont – szereg prac wykonywał samodzielnie.

Roszczenie rentowe powód uzasadniał nieosiąganiem zarobków oraz zwiększeniem potrzeb związanych z koniecznością dalszego leczenia, roszczenie odszkodowawcze poniesionymi wydatkami. Żądanie ustalenia odpowiedzialności na przyszłość powód uzasadniał specyfiką odniesionych przez niego urazów ciała – centralnego układu nerwowego – które charakteryzują się znaczną dynamiką, możliwością pogorszenia stanu neurologicznego oraz ujawnieniem schorzeń pochodnych związanych z leżącym trybem życia. Powód powołał się na orzecznictwo sądowe w podobnych sprawach.

Ponadto w pozwie powód domagał się udzielenia zabezpieczenia roszczenia rentowego poprzez zobowiązanie strony pozwanej do świadczenia na rzecz powoda kwoty 4.000zł. miesięcznie, płatnej począwszy od dnia złożenia pozwu do 10 – tego każdego następującego po sobie miesiąca do dnia prawomocnego zakończenia postępowania. Wniosek uzasadniał koniecznością zasięgnięcia ew. opinii medycznych w sprawie, co może być długotrwałe, a chodzi o zabezpieczenie podstawowych kosztów leczenia powoda w toku procesu. Brak zabezpieczenia spowoduje ograniczenie środków na prowadzenie leczenia. Pomiędzy stronami brak jest sporu co do zasady odpowiedzialności, kwestią sporną jest rozmiar przyczynienia się powoda do szkody.

Strona pozwana w odpowiedzi na pozew ( k. 192 – 201 ) wniosła o oddalenie w całości wniosku o zabezpieczenie roszczenia w zakresie renty poprzez zobowiązanie pozwanego do świadczenia na rzecz powoda kwoty 4.000 zł miesięcznie płatnej do 10 dnia każdego następującego po sobie miesiąca począwszy od dnia złożenia pozwu do dnia prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie, z ustawowymi odsetkami w przypadku braku płatności którejkolwiek z rat; oddalenie powództwa w całości, w tym oddalenie roszczenia powoda o zasądzenie odsetek ustawowych od dochodzonych pozwem kwot od dnia wcześniejszego niż dzień uprawomocnienia się wyroku.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwana podała, że powód nie uprawdopodobnił swojego roszczenia w przedmiocie zasądzenia renty. Powodowi wypłacono w postępowaniu likwidacyjnym, po uwzględnieniu 90 % przyczynienia się powoda do zaistnienia krzywdy 40.000zł tytułem zadośćuczynienia. Z tego względu zabezpieczenie powództwa nie jest konieczne, jako że powód ma środki niezbędne dla pokrycia bieżących kosztów w czasie postępowania sądowego z wypłaconej sumy. Roszczenie dochodzone przez powoda jest wygórowane. Powód niewątpliwie znajduje się w ciężkiej sytuacji, jednakże roszczenia rodziców powoda przekraczają zakres i wymiar doznawanej krzywdy. Wysokość zadośćuczynienia nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa. Kwota ta powinna być przede wszystkim utrzymana w rozsądnych granicach. Niemniej jednak aktualne roszczenie strony powodowej stanowi jaskrawe zaprzeczenie powyższej zasady. Nie należy odnosić się do jednostkowych rozstrzygnięć, jak to czyni powód, lecz do ogólnej tendencji orzeczniczej sądów w podobnych sprawach. Przyznanie zadośćuczynienia nie może prowadzić do wzbogacenia poszkodowanego, przez co świadczenia powinny być utrzymywane zarówno przez poszkodowanych jak i Sądy w rozsądnych granicach. Niezgodne z celem zadośćuczynienia byłoby wypłacenie ogromnej kwoty na ręce opiekunów prawnych powoda, przy istnieniu pewności, iż powód nie ma możliwości realnego wykorzystania tej kwoty na własne cele, w sposób umniejszający jego poczucie krzywdy. Pozwany podniósł, że powód przyczynił się do powstania szkody w stopniu wynoszącym co najmniej 90 %, ze względu na to, że powód jak i kierujący motocyklem spożywali wcześniej wspólnie alkohol oraz że powód, jak ustalono w toku postępowania likwidacyjnego poruszał się bez kasku, co dodatkowo przesądza za jego przyczynieniem się do powstania szkody. Ponadto kierujący nie posiadał uprawnień do kierowania motocyklem. W organizmie Sprawcy znajdowało się 2,4% alkoholu we krwi co niewątpliwie pozostawało w związku przyczynowym ze zdarzeniem. Osoba znajdująca się w stanie upojenia alkoholowego w stopniu, w jakim znajdował się kierujący, ma nie tylko zaburzenia mowy i równowagi, wzmożoną senność, ale również znacznie obniżoną zdolność do kontroli własnych zachowań i zaburzenia świadomości. Upojenie alkoholowe o stopniu takim jak u sprawcy cechuje się wyraźnym odurzeniem alkoholem, zaburzeniem w koordynacji ruchów, zaburzeniami zmysłu równowagi, ograniczeniami funkcji innych zmysłów (wzrok, słuch) i ograniczonym docieraniem sygnałów, bodźców do osoby w tym stanie. Są to normalne skutki upojenia alkoholowego w stopniu znacznym. Wiedzę o wpływie odurzenia alkoholowego na zdolności psychiczne i motoryczne uznać należy za fakt powszechnie znany. Ponadto powód jako osoba dorosła powinien zdawać sobie sprawę nie tylko z wymogu podróżowania motocyklem w kasku bezpieczeństwa ale przede wszystkim winien on był mieć na uwadze swoje zdrowie i bezpieczeństwo. Zachowanie powoda zakwalifikować należy jako rażąco niedbałe i lekkomyślne. Powód w dniu wypadku, w toku całego zdarzenia winien był wykazać się odpowiednim stopniem dojrzałości, roztropności i przewidywalności. Powód był odpowiedzialny za to: dokąd, z kim oraz czym podróżował. Powód winien zdawać sobie sprawę z zagrożenia, jakie może pociągnąć za sobą podróżowanie w stanie nietrzeźwości z nietrzeźwym kierującym, nieposiadającym uprawnień oraz zdawać sobie sprawę z zagrożenia związanego z brakiem kasku ochronnego. Tak więc powód godził się na to, aby osoba, o której wiedział, że osoba ta alkohol spożywała wraz z innymi osobami, prowadziła motocykl, którym on sam podróżował. Nie ulega wątpliwości, iż powód jako osoba dorosła w pełni zdawał sobie sprawę z ujemnych następstw spożycia alkoholu oraz z tego, iż osoba kierująca pojazdem w takim stanie stanowi realne zagrożenie dla życia i zdrowia innych uczestników ruchu drogowego. Jest to wiedza powszechnie znana. Żądana kwota zadośćuczynienia, mając na uwadze sumę przyznaną i wypłaconą na rzecz powoda w postępowaniu likwidacyjnym, należy uznać, iż roszczenie w dalszej wysokości jest bezzasadne. Kwota wyjściowa zadośćuczynienia, ustalona w postępowaniu likwidacyjnym w wysokości 400.000,00 zł jest współmierna do krzywdy poniesionej przez Powoda. Zadośćuczynienie z art. 445 k.c. ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Wysokość ta jednak nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc powinna być utrzymana w rozsądnych granicach. Mając na uwadze sumę przyznaną i wypłaconą na rzecz powoda w postępowaniu likwidacyjnym, należy uznać, iż roszczenie powoda w dalszej wysokości jest bezzasadne. Co więcej kwota żądana jest rażąco wygórowana, szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że roszczenie nie zostało należycie udowodnione. Pozwany stoi na stanowisku, iż kwota wyjściowa zadośćuczynienia, ustalona w postępowaniu likwidacyjnym w wysokości 400 000,00 zł jest współmierna do krzywdy poniesionej przez Powoda. Zadośćuczynienie z art. 445 k.c. ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Wysokość ta jednak nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc powinna być utrzymana w rozsądnych granicach. Orzecznictwo Sądu Najwyższego konsekwentnie broni stanowiska, iż dopłata w zakresie zadośćuczynienia może mieć miejsce jedynie w przypadku ujawnienia się nowej krzywdy, nieznanej w chwili określania pierwotnej kwoty zadośćuczynienia. Roszczenia powoda odnośnie renty wyrównawczej i na zwiększone potrzeby od stycznia 2013 r., są rażąco wygórowane. Renta uzupełniająca może zostać przyznana wtedy, gdy poszkodowany wyczerpie okres zasiłkowy w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych i przyznana zostanie renta inwalidzka. Zasądzona renta wyrównawcza w takim przypadku powinna być różnicą pomiędzy miesięcznym dochodem hipotetycznym netto ze stosunku pracy, a rentą netto z ZUS. Wobec powyższego, roszczenie powoda jest w tym zakresie nieuzasadnione. Powód nie przedstawił rzeczowych argumentów na uznanie zasadności przyznania odszkodowania na pokrycie wszystkich obecnych kosztów leczenia. Nie przedstawia dowodu potwierdzającego, że powód nie ma możliwości przeprowadzenia leczenia i zabiegów w ramach NFZ. Pozwany nie może ponosić odpowiedzialności za niewydolność czy jakość usług świadczonych w ramach publicznej ochrony zdrowia. Powód winien ponadto wykazać interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności na przyszłość. Zaprzeczył zasadności przyznania wynagrodzenia pełnomocnika w potrójnej wysokości jako wygórowanych kwot.

Pismem procesowym z dnia 25.08.2017r. ( k. 489 – 490 ) powód zmodyfikował żądanie pozwu w zakresie renty i domagał się zasądzenia od pozwanego U. G. z siedzibą w W. na rzecz powoda R. L. (1) kwot:

- 6.639,93 zł, płatnej do 10 dnia każdego następującego po sobie miesiąca począwszy od dnia 1 stycznia 2013 roku do dnia 1 sierpnia 2014 roku, z ustawowymi odsetkami w przypadku braku płatności którejkolwiek z rat począwszy od dnia 11 miesiąca, w którym nastąpił brak wpłaty,

- 2.639,93 zł miesięcznie, płatnej do 10 dnia każdego następującego po sobie miesiąca począwszy od dnia 1 września 2014 roku do dnia 31 grudnia 2014 roku, z ustawowym odsetkami w przypadku braku płatności którejkolwiek z rat począwszy od dnia 11 miesiąca , w którym nastąpił brak wpłaty,

- 2.373,93 zł miesięcznie , płatnej do 10 dnia każdego następującego po sobie miesiąca począwszy od dnia 1 stycznia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku, z ustawowymi odsetkami w przypadku braku płatności którejkolwiek z rat począwszy od dnia 11 miesiąca , w którym nastąpił brak wpłaty,

- 2.303,93 zł miesięcznie, płatnej do 10 dnia każdego następującego po sobie miesiąca począwszy od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia 31 grudnia 2016 roku, z ustawowymi odsetkami w przypadku braku płatności którejkolwiek z rat począwszy od dnia 11 miesiąca, w którym nastąpił brak wpłaty,

- 2.229,93 zł miesięcznie, płatnej do 10 dnia każdego następującego po sobie miesiąca począwszy od dnia 1 stycznia 2017 roku do dnia 31 lipca 2017 roku, z ustawowymi odsetkami w przypadku braku płatności którejkolwiek z rat począwszy od dnia 11 miesiąca, w którym nastąpił brak wpłaty,

- 6.229,93 zł miesięcznie, płatnej do 10 dnia każdego następującego po sobie miesiąca począwszy od dnia 1 sierpnia 2017 roku, z ustawowymi odsetkami w przypadku braku płatności którejkolwiek z rat począwszy od dnia 11 miesiąca, w którym nastąpił brak wpłaty.

Pismami procesowymi z dnia 20.03.2015r. ( k. 315 – 316, 348 ) strona pozwana powołując się na opinie biegłych A. R. i T. W. wskazała na brak odpowiedzialności pozwanego w sprawie będący następstwem niewykazania przez stronę powodową winy po stronie posiadacza samoistnego pojazdu M. F. (1) i w konsekwencji wniosła o oddalenie powództwa. Wskazała na kategorycznie niepoprawne zachowanie powoda, które stało się na kilku etapach przyczyną zdarzenia. Zaoponowała przeciwko praktyce ustalania odpowiedzialności w oparciu o kryteria zdefiniowane dla odpowiedzialności na zasadzie ryzyka, w sytuacji gdy przepisy jednoznacznie ustalają w konkretnym przypadku odpowiedzialność na zasadzie winy. Na wypadek nieuwzględnienia powyższego, podtrzymała zarzut 90 % przyczynienia się powoda do powstania szkody z uwagi na poruszanie się na motocyklu w stanie nietrzeźwości jako pasażer, co mogło doprowadzić do destabilizacji toru jego jazdy, poruszanie się na motocyklu, którego kierowca był w stanie nietrzeźwości, o czym powód wiedział, poruszanie się na motocyklu bez odpowiedniej odzieży ochronnej, a przede wszystkim kasku bezpieczeństwa.

Pismem procesowym z dnia 27.02.2017r. ( k. 388 – 390 ) powód podał, że pozwana wskazuje, że jej odpowiedzialność zasadza się w sprawie na zasadzie winy z uwagi na fakt, iż przejazd R. L. (1) winien być kwalifikowany jako „ przejazd z grzeczności”. Przeczą temu okoliczności wypadku. Jak wynika z bezspornego stanu faktycznego ( postanowienie o umorzeniu postępowania ) do wypadku doszło w okolicznościach następujących: R. L. (1), M. F. (1) – właściciel motocykla ) oraz A. C. ( na drugim motocyklu ) to przyjaciele znający się uprzednio. W dniu 27.08.2012r. umówili się, że będą razem jeździć na motocyklach po polnych drogach. Realizowali ten zamiar – zważywszy na fakt nietrzeźwości kierującego i R. L. (1) zapewne spożywali alkohol w toku tej jazdy. Następnie razem udali się na stację benzynową – gdzie tankowali oraz R. L. (1) dokonał zakupów ( kupiono alkohol odnaleziony w plecaku poszkodowanego ). Do wypadku doszło w drodze powrotnej ze stacji benzynowej. Zatem nie można wskazywać by ów przejazd był dokonywany z grzeczności. Przewóz grzecznościowy nie jest identyczny z pojęciem przewozu bezpłatnego. Przedmiotowy przejazd nie był z punktu widzenia M. F. (1) przewozem „grzecznościowym”, „ bezinteresownym” – koledzy wspólnie realizowali swój plan spędzenia wolnego czasu, podjęli decyzje o przejeździe na stację benzynową – zatem M. F. (1) realizował dokonując przewozu R. L. (1) również swój interes w kontynuowaniu „zabawy”, ustalonego sposobu spędzania wolnego czasu. Realizując powyższy przejazd nie kierował się „grzecznością” wobec R. L. (1) – a kierował się również swoim ( wspólnym z kolegami ) interesem w kontynuowaniu zabawy. Gołosłowne twierdzenia w tym przedmiocie pozwanej - wskazania co do opinii biegłego, iż możliwym są warianty zdarzenia wyłączające winę kierowcy – pozostają jedynie tezami wymagającymi dowodzenia.

Postanowieniem z dnia 30.07.2014r. udzielono powodowi R. L. (1) zabezpieczenia na czas trwania postępowania poprzez zobowiązanie strony pozwanej U. G. w W. do łożenia tytułem renty kwot po 4.000 zł (cztery tysiące złotych) miesięcznie, płatnych do rąk opiekuna prawnego powoda A. M. (1), z góry do 10.-tego dnia każdego następującego po sobie miesiąca, wraz z odsetkami ustawowymi na wypadek opóźnienia w płatności, począwszy od dnia 10 lipca 2014r.; w pozostałym zakresie wniosek o zabezpieczenie oddalono.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 27.08.2012r. A. C., M. F. (1) i R. L. (2) spotkali się w godzinach popołudniowych, miedzy 17 - 18. Umówili się, że przejadą się na motorach. Wszyscy przyjechali na swoich motorach ( M. F. (1) na motorze (...) (...), A. C. (...) nr ramy (...) – oba nie zarejestrowane ) i jeździli po nowej drodze za stadionem piłkarskim. W czasie jazdy wymieniali się motorami. Po godzinnej jeździe spędzali czas za stadionem rozmawiając. M. F. (1) i R. L. (2) pili piwo, które przynieśli ze sobą w plecakach. Następnie udali się do sklepu w R., gdzie R. L. (1) zakupił alkohol, po czym pojechali przejechać się jeszcze po bocznych drogach. Jadąc przez R. Wyżną zatrzymali się na (...)ie, gdzie R. L. (1) zakupił papierosy i piwo. Stamtąd przez R. Wyżną i S. dojechali na boczną polną drogę i zatrzymali się między miejscowościami K. a S.. Na drodze tej M. F. (1) i R. L. (1) spożywali alkohol. Dalej kontynuowali jazdę po bocznych drogach. W miedzy czasie R. L. (1) odwiózł swój motocykl i dalej poruszał się jako pasażer na motocyklu M. F. (1), nie miał założonego kasku. Wszyscy udali się w stronę K.. Na światłach skręcili w kierunku miejscowości L.. Poruszali się z prędkością 70 km/h. Pierwszy jechał A. C., za nim M. F. (1) z R. L. (1) jako pasażerem.

Ok. godz. 23.29 pokonując niebezpieczny zakręt, na którym z uwagi na osadzone na jezdni progi zwalniające występowało ograniczenie prędkości do 30 km/h, przejeżdżając przez próg zwalniający, M. F. (1) doprowadził do zaburzenia toru ruchu motoru, przez co zbliżył się na niebezpieczną odległość do prawej krawędzi jezdni, gdzie kołami najechał na krawężnik położony powyżej jezdni. Najechanie kołami motocykla na krawężnik chodnika spowodowało dalsze zaburzenie toru ruchu motoru, co w następstwie skutkowało zjazdem motocykla na lewą stronę poza obrys jezdni. W fazie zjazdu motocykla poza lewą krawędź jezdni nastąpiło kolejne zaburzenie toru jazdy na wystającym ponad jezdnię krawężniku i motocykl częścią przednią lewego boku wszedł w kolizyjny kontakt z ogrodzeniem posesji. Gdy motocykl przemieszczał się po boku muru, kierujący motorem M. F. (1) uderzył bezpośrednio sobą o słup ogrodzenia, gdzie siłą naporu pochodzącą od przewożonego z tyłu pasażera R. L. (1) został dociśnięty do słupa. Następnie M. F. (1) i R. L. (1) zostali odrzuceni od powierzchni słupa ogrodzenia upadając na powierzchnię podłoża.

Uszkodzenia betonowego słupka ogrodzenia i lokalizacja śladów w pobliżu tego słupka oraz usytuowania zwłok M. F. (1) pozwalają na ustalenie, że po uderzeniu motocykla w betonowe ogrodzenie, kierujący motocyklem M. F. (1) został wyrzucony z motocykla i uderzył w betonowy słupek i pozostał w jego pobliżu. Jeśli po wypadku R. L. (1) leżał w pobliżu M. F. (1) to on również wskutek uderzania motocykla w ogrodzenie został wyrzucony z motocykla i uderzył w ten sam betonowy słupek. Lokalizacja obrażeń R. L. wskazuje, że uderzył on w ten słupek głową oraz klatką piersiową. Obrażania jamy brzusznej R. L. mogły powstać od uderzenia w ciało M. F..

Przyczyną powstania wypadku była nieumiejętność sprostania przez M. F. (1) manewrowi kierowania, przez co utracił kontrolę nad kierowanym pojazdem, co doprowadziło do niekontrolowanego zjazdu poza obrys lewej krawędzi jezdni i uderzenia w mur ogrodzenia. Gdyby M. F. prowadził motocykl zgodnie z przebiegiem drogi, wówczas nie doszłoby do wypadku.

M. F. (1) znajdował się w stanie nietrzeźwości w stopniu 2,4 promile alkoholu we krwi ( w moczu 3,1 promile ), kierował niezarejestrowanym motorem, nie posiadał uprawnień do kierowania pojazdem, przewoził pasażera bez wymaganego hełmu ochronnego. U pobranej u R. L. (1) krwi w dniu 28.08.2012r. o godz. 6.00 stwierdzono 1.07 alkoholu etylowego.

Po 2 min. od zdarzenia około godz. 23.31 A. C. poruszający się na motorze przed M. F. (1) i R. L. (1) zawrócił, nie udzielił kolegom pomocy, nie zawiadomił służb medycznych o zaistniałym zdarzeniu, zatarł ślady zaistniałego zdarzenia przemieszczając i ukrywając motocykl marki Y., na którym poruszał się M. F. (1) i R. L. (1), oderwaną od motoru jego część oraz kask należący do M. F. (1). Należy wykluczyć, aby zachowanie A. C. w czasie kierowania motocyklem miało wpływ na powstanie oraz przebieg wypadku drogowego. Brak jest kategorycznych przesłanek dla uznania, że 30 – minutowa zwłoka w wezwaniu pomocy miała istotny, dający się obiektywnie ocenić wpływ na rozległość stwierdzonych obrażeń u R. L. (1), ich przebieg oraz następstwa.

Około godz. 23.41 drogą w pobliżu miejsca zdarzenia przejeżdżał biały samochód typu terenowego, który się zatrzymał, a następnie odjechał. O godz. 00.02 przejeżdżający drogą T. K. zauważył dwie osoby leżące na chodniku i wezwał pogotowie ratunkowe.

Przeprowadzone postępowanie nie potwierdziło aby w zdarzeniu brał udział samochód marki S. (...), który był zaparkowany na jednej z pobliskich posesji i posiadał widoczne uszkodzenia, gdyż na podstawie przeprowadzonych badań pojazdy te nie mogły mieć bezpośredni ze sobą kontakt. Przeprowadzone badania zapisu monitoringu nie pozwalają na ustalenie, że kierujący motocyklem marki Y. M. F. (1) w chwili zdarzenia, bądź bezpośrednio przed jego zaistnieniem miał jakikolwiek kontakt z innym pojazdem. Na zapisie bowiem widocznym jest jak drogą jadą dwa motocykle, po przejechaniu pierwszego widoczny jest rozbłysk światła drugiego motocykla, wskazujący, że w tym momencie doszło do zdarzenia.

( dowód: pismo Prokuratury Rejonowej w Nowym Targu k. 56, sprawozdanie k. 57 – 75, w aktach śledztwa 1 Ds. 1325/12: notatka urzędowa k. 77, zeznania świadka A. C. k. 95 – 98, postanowienie o przedstawieniu zarzutów k. 118 -120, protokół badania k. 283 – 284, opinia UJ CM w K. k. 350 – 352, ekspertyza k. 354 – 374, opinia biegłego S. B. k. 383 – 403, częściowo opinia A.R. i T. W. wraz z opinia uzupełniającą k. 275-289 i k. 331-336 )

W wyniku zdarzenia kierujący motocyklem M. F. (1) zmarł na miejscu, natomiast podróżujący z nim powód - R. L. (1), który nie miał założonego kasku doznał obrażeń ciała: rany tłuczonej okolicy czołowej lewej, otarcia naskórka i obrzęku okolicy skroniowo – jarzmowej lewej, licznych wybroczyn, ogniska stłuczenia mózgu w obrębie płata czołowego, uogólnionego obrzęku mózgu, krwawienia podpajęczynówkowego i do komór mózgu, urazu klatki piersiowej ze stłuczeniem płuc i odmą opłucnową prawą, urazu brzucha z perforacją ściany dwunastnicy, stłuczenia okolicy lędźwiowej prawej z krwiakiem pozatrzewnowym okołonerkowym, otarcia naskórka na podudziu lewym, otarcia naskórka i podbiegnięć krwawych na grzbietach rąk oraz obrzęku ręki lewej.

Prawidłowe zapięcie kasku na głowie R. L. (1) mogłoby spowodować zmniejszenie zakresu i ciężkości obrażeń głowy, aczkolwiek nie można w sposób jednoznaczny określić, jakich konkretnie obrażeń doznałby R. L. (1), a jakich uniknął. Założenie kasku, jak też brak kasku nie miałoby wpływu na doznanie przez niego obrażeń oraz ich ciężkość w obrębie klatki piersiowej, brzucha, kończyn.

( dowód: opinia biegłych A. R. i T. W. k. 275 - 289 oraz opinia uzupełniająca k. 331- 336 )

Postanowieniem z dnia 28.06.2013r. umorzono śledztwo w sprawie przeciwko A. C. podejrzanemu o to, że w dniu 27.08.2012r. w miejscowości L. bezpośrednio po zaistniałym wypadku nie udzielił pomocy i nie zawiadomił właściwych służb medycznych o zaistniałym zdarzeniu mogąc udzielić pomocy bez narażenia siebie na uszczerbek na zdrowiu, pozostawiając M. F. (1) i R. L. (1), którzy ulegli w wypadku położeniu bezpośrednio zagrażającemu życiu oraz utrudnił postępowanie karne i zatarł ślady przestępstwa przemieszczając i ukrywając motor Y., kask należący do M. F. (1) i oderwaną część tego motoru, utrudniając w ten sposób zebranie, utrwalenie dowodów i zacierając ślady przestępstwa mając świadomość pomagania sprawcy kierowania w stanie nietrzeźwości motocyklem Y. uniknięcia odpowiedzialności karnej oraz w sprawie zaistniałego wypadku drogowego w dniu 27.08.2012r., gdzie kierujący motocyklem marki Y. M. F. (1) znajdując się w stanie nietrzeźwości 2,4 promila alkoholu we krwi, bez wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem, przewożąc pasażera bez wymaganego hełmu ochronnego, na skutek nietrzeźwości nie sprostał manewrowi kierowania, a przez to utracił kontrolę nad kierowanym pojazdem, co doprowadziło do niekontrolowanego zjazdu poza obrys lewek krawędzi jezdni i uderzenia w mur ogrodzenia, w wyniku czego kierujący pojazdem M. F. (1) doznał obrażeń ciał w wyniku, których zmarł, a pasażer R. L. (1) doznał obrażeń ciała, które stanowiły chorobę realnie zagrażającą życiu i inne ciężkie kalectwo wobec śmierci sprawcy M. F. (1).

( dowód: postanowienie o umorzeniu śledztwa k. 76 – 84 oraz w aktach śledztwa 1 Ds 1325/12 k. 407 - 411 )

Po wypadku R. L. (1) został przewieziony do Szpitala (...) II w N., gdzie przebywał na Oddziale Anestezjologii od 28.09.2012r. do 18.10.2012r. U powoda rozpoznano: uraz wielonarządowy głowy, klatki piersiowej, brzucha w wyniku wypadku komunikacyjnego, obrzęk mózgu z licznymi wybroczynami krwawymi, odmę opłucnową prawostronną, stłuczenie płuc, niewydolność oddechową, preforację dwunastnicy – stan po dwukrotnej laparotomii, zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego – atonię, niewydolność krążenia, zapalenie płuc, uszkodzenie OUN, śpiączkę. Od 18.10.2012r. do 3.12. (...). powód przebywał na Oddziale Chorób Wewnętrznych szpitala, gdzie rozpoznano u niego: posocznicę, obustronne zapalenie płuc, zakażenie układu moczowego, stan po urazie wielonarządowym, ciężkie pourazowe uszkodzenie (...), śpiączkę, stan po respiratoroterapii z powodu ostrej niewydolności oddechowej, tracheostomię, uszkodzenie wątroby. Kolejno powód przebywał w szpitalu od 4.01.2013r. do 10.01.2014r. na oddziale Rehabilitacji Neurologicznej z rozpoznaniem: spastycznym niedowładem czterokończynowym, zaburzeniami świadomości, stanem po urazie wielonarządowym z rozlanym urazem mózgu, podejrzeniem skostnienia okołostawowego okolicy lewego stawu biodrowego, tracheostomii, od 10. (...). do 14.01.2013r. na Oddziale Chirurgii Ogólnej z rozpoznaniem stanu wegetatywnego, zaburzeń połykania.

( dowód: karty informacyjne leczenia szpitalnego k. 99 -111, 112 – 116, 117 – 118, 119 – 120, zeznania opiekuna prawnego powoda A. M. (1) k. 403 – 404 00:45:46 - 01:38:23 )

W okresie od 2.12.2012r. do 22.12.2012r. powód był pacjentem Polskiego Centrum Rehabilitacji (...)w K., gdzie odbył 66 godzin terapii. W okresie od 7.05.2013r. do 24.05.2013r. przebywał w (...) Oddziale Rehabilitacji Neurologicznej w L. z rozpoznaniem: stan wegetatywny, porażenie czterokończynowe, stan po przebytym urazie wielonarządowym z rozlanym uszkodzeniem mózgu, tracheostomię, gastrostomię, skostnienie okołostawowe okolicy obu stawów biodrowych oraz stawu łokciowego lewego. Odpłatność za pobyt w Polskim Centrum Rehabilitacji (...) w K. wynosiła 7.850 zł., 3.000zł., 87,62zł. – łącznie 10.937,62zł.

( dowód: karty informacyjna k. 121 – 127, 128 – 129, faktury k. 166, zeznania opiekuna prawnego powoda A. M. (1) k. 403 – 404 00:45:46 - 01:38:23 )

Koszty zakupu leków i środków medycznych dla powoda wynosiły: 227zł: panazol 7zł, metocard 5zł, hepatil 40zł, neurovit 70zł, biotropil 44zł, lecytyna 30zł, fraxipanina 31zł; oraz środki medyczne 683zł: sól fizjologiczna 50zł, balsam przeciwodleżynowy 45zł, pianka odkażająca do mycia 20zł, oliwka do masażu 20zł, sudocrem 20zł, alantan 10zł, blugel 11zł, rivel 15zł, octinosept 42zł, gaziki 50zł, worki na mocz 30zł, strzykawki 40zł, fresurbin 280zł (środek spożywczy specjalnego przeznaczenia), chusteczki nawilżone 20zł, ręczniki jednorazowe 30zł; dodatkowy zakup pampersów oraz cewników 200zł.

( dowód: faktury k. 134 -154, rachunki k. 155 – 158, zeznania opiekuna prawnego powoda A. M. (1) k. 403 – 404 00:45:46 - 01:38:23 )

W związku ze stanem zdrowia powoda dokonano zakupu sprzętu rehabilitacyjnego: poduszki przeciwodleżynowej na kwotę 23,50zł., lampy na podczerwień na kwotę 100zł., ssaka elektrycznego na kwotę 550zł., generatora na kwotę 350zł, podpórki pod szyję na kwotę 110zł., specjalnego łóżka – używanego za około 1.000zł. i przystosowano pomieszczenie do potrzeb powoda, ponosząc z tego tytułu wydatek w kwocie 1.170,34zł.

( dowód: faktury k. 159 -164, dokumentacja fotograficzna k. 165, opiekuna prawnego powoda A. M. (1) k. 211/2 od 00:03:59 oraz zeznania opiekuna prawnego powoda A. M. (1) k. 403 – 404 00:45:46 - 01:38:23 )

Obecnie powód przebywa w domu. Pozostaje przede wszystkim w pozycji leżącej. W pokoju posiada specjalistyczne łóżko z materacem przeciwodleżynowym – matka powoda zakupiła nowe łóżko częściowo refundowane. Kupiony został wózek do pionizowania, ssak ponieważ powód ma założoną rurkę tracheotomijną. Jest karmiony dojelitowo ( PEG ). Cały czas stosowane są pieluchomajtki, ma założony cewnik zewnętrzny. Ortezy są częściowo refundowane. Powód nie komunikuje ze światem. Przyjmuje leki, których koszt sumuje się do kwoty 200zł. miesięcznie. Środki medyczne generują koszt 335zł. miesięcznie ( w tym: balsam przeciwodleżynowy 80 zł, pianka kosmetyczka 20 zł, elużel 20 zł, plastry 50 zł, sól fizjologiczna 20 zł, oliwka do masażu 20 zł, sudocrem 20 zł, alantan 15 zł, diprivil 30 zł, chusteczki nawilżone 30 zł., ręczniki jednorazowe 30 zł. ). Koszt pampersów, cewników, worków na mocz – nierefundowanych wynosi 133,33zł. miesięcznie. Łącznie wydatki te wynoszą 668,33zł. miesięcznie. Rehabilitacja odbywa się w warunkach domowych, w dni powszednie, po 2 godziny, koszt jednej godziny to 40zł. Odpłatność za 1 turnus rehabilitacyjny w roku w L. wynosi 6000 zł. W 2016r. z uwagi na infekcję powód nie odbył turnusu. W ostatnim roku w ramach NFZ przyznano powodowi 20 godzin rocznie rehabilitacji. Do powoda w ramach wolontaroatu przychodził logopeda. Powód wymaga stałej opieki i pomocy we wszystkich czynnościach. Zajmuje się nim matka A. M. (1), która wykonuje czynności pielęgnacyjne, przebiera, karmi i odsysa. Pomaga jej córka K. L.. Od około 2013r. matka powoda nie pracuje, wcześniej była zatrudniona jako kucharka w domu pomocy społecznej, gdzie otrzymywała wynagrodzenie równe najniższej krajowej.

Rodzina zauważa zmiany w stanie zdrowia powoda, który uśmiecha się wodzi oczyma. Wierzy, że stan zdrowia powoda z uwagi na postęp medycyny poprawi się. Powód przybrał na wadze, aktualnie waży ok. 80 kg, po wyjściu ze szpitala ważył 45 kg.

( dowód: dokumentacja fotograficzna k. 130 -132, zeznania: świadka K. L. k. 403 00:15:58 - 00:45:46, opiekuna prawnego powoda A. M. (1) k. 211/2 od 00:03:59 oraz k. 403 – 404 00:45:46 - 01:38:23)

Powód R. L. (1) został całkowicie ubezwłasnowolniony postanowieniem Sądu Okręgowego w Nowym Sączu. Opiekunem prawnym powoda została ustanowiona jego matka A. M. (1).

( dowód: zaświadczenie k. 25 )

Powód R. L. (1) został zaliczony do znacznego stopnia niepełnosprawności. Jest całkowicie niezdolny do pracy.

( dowód: orzeczenie o niepełnosprawności k. 98, orzeczenie lekarza orzecznika k. 133 )

W związku z opieką nad synem R. L. (1) przyznano matce powoda A. M. (1) świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 520zł. za okres od 1.01.2013r. do 30.06.2013r., w wysokości 620zł. za okres od 1.07.2013r. do 30.04.2014r., w wysokości 800zł. za okres od 1.05.2014r. do 31.12.2014r., w wysokości 1.200zł. za okres od 1.01.2015r. do 31.12.2015r., w wysokości 1.300zł. za okres od 1.12.2016r. do 31.12.2016r. Od 1.01.2017r. do 30.11.2020 r. świadczenie to wynosi 1.406 zł. Ponadto matce powoda A. M. (1) przyznano z OPS w R. W.: świadczenie pielęgnacyjne dla R. L. (1) w wysokości 153zł. miesięcznie za okres od 1.10.2012r. do 30.11.2013r dodatek do świadczenia pielęgnacyjnego w wysokości 100zł. miesięcznie w okresie od 1.01.2013r. do 30.06.2013r. oraz prawo do pomocy finansowej, realizowanej w ramach rządowego programu wspierania osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego w wysokości 200zł. w okresie od 1.04.2013r. do 30.06.2013r., od 1.07.2013r. do 30.11.2013r. a następnie do 11.07.2014r. ( do nadal ).

Matka powoda pobierała ponadto rentę rodzinną w wysokości 541zł. 1.01.2013r. oraz zasiłki rodzinne na powoda R. L. (1) w wysokości 115zł. od dnia 1.11.2012r. do 31.08.2013r., na dzieci K. L. i A. M. (2) w wysokości po 106zł. w okresie od 1.11.2012r. do 31.10.2013r, dodatki do zasiłku rodzinnego z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej w wysokości 80zł. w okresie od 1.11.2012r. do 31.08.2013r. i 50zł. w okresie od 1.11.2012r. do 30.06.2013r, jednorazowy w kwocie 2 x po 100zł. i 50zł. z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego.

Aktualnie matka powoda A. M. (1) pobiera rentę rodzinną, która wynosi 300zł. na osobę. Nie pobiera dodatku do świadczenia pielęgnacyjnego oraz pomocy finansowej realizowanej w ramach rządowego programu wspierania osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego. Powód pobiera rentę socjalną w wysokości 600zł. oraz zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 153zł. miesięcznie i rodzinny w wysokości ok. 100zł.

Rodzina mieszka w R.. Parter domu, w tym łazienka zostały przystosowane do potrzeb powoda. Środki na ten cel zostały pokryte z PFRON-u. Powód zajmuje pokój, do którego mają dostęp domownicy, goście. Matka puszcza mu telewizor, muzykę, zabiera go na wózku do kuchni gdy gotuje, czyta mu, domownicy rozmawiają z nim. Matka zajmuje ten sam pokój, co powód, wstaje do niego w nocy aby go przełożyć, odessać. Obecnie z powodem mieszka siostra K., która się uczy oraz 12 – letni przyrodni brat A.. Ojczym powoda pracuje przy wyrobie regionalnych pantofli z zarobkiem miesięcznym w wysokości ok. 2000zł. A. M. (1) nie rozważa umieszczenia syna w zakładzie leczniczym.

( dowód: decyzje (...) w R. W. k. 31, 32, 33 – 34, 37 – 38, 39,40, 41 - 42, 43 – 44, decyzje ZUS k. 35, 36, pismo (...) w R. W. k. 191 a, decyzja Burmistrza R. k. 492 – 493, 494, pismo ZUS k. 245, świadka K. L. k. 403 00:15:58 - 00:45:46, opiekuna prawnego powoda A. M. (1) k. 211/2 od 00:03:59 oraz k. 403 – 404 00:45:46 - 01:38:23 )

Na skutek wypadku z dnia 28.08.2012r. powód R. L. (1) doznał obrażeń ciała: urazu czaszkowo – mózgowego z następowym porażeniem czterokończynowym, zaburzeniami funkcji poznawczych na poziomie otępienia ciężkiego, urazu klatki piersiowej z odmą opłucnową prawostronną i stłuczeniem płuc, urazu brzucha z następową preforacją dwunastnicy. Doznane obrażenia spowodowały trwałe następstwa w postaci niedowładu czterokończynowego uniemożliwiającego samodzielne stawanie, zaburzenie funkcji poznawczych na poziomie otępienia ciężkiego, zaburzeń połykania oraz długotrwały uszczerbek na zdrowiu w związku ze stłuczeniem płuc i odmą prawostronną. Powód wymaga stałej rehabilitacji w celu utrzymania optymalnej ruchomości w stawach dla potrzeb całodobowej obłożnej opieki. Rehabilitacja w tym przypadku nie zmierza do wyleczenia powoda, bowiem nie rokuje on na nie szans z uwagi na nieodwracalne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego. U powoda nastąpił trwały uszczerbek na zdrowiu w następstwie wypadku z dnia 28.08.2012r. Łączne trwały uszczerbek na zdrowiu wynosi 225%, długotrwały 50%. Powód jest osobą zależną od osób trzecich lub wymagającą dożywotniej opieki zinstytucjonalizowanej przez 24 godziny na dobę w zakresie wszystkich czynności życia codziennego. W przyszłości należy spodziewać się pogłębienia przykurczów, spadku mobilności stawów, pojawienia się skostnień okołostawowych, nawracających zakażeń układu moczowego oraz oddechowego. W uszkodzeniu OUN prowadzącym do funkcji poznawczych na poziomie otępienia ciężkiego brak jest podstaw, aby rozważać cierpienie, ból, które są właściwościami świata przeżyć osoby z zachowanym życiem psychicznym. Również rozważanie funkcji seksualnych organizmu jest ściśle powiązane z życiem psychicznym człowieka, a o takim nie można mówić w przypadku powoda. U osób – jak powód – z otępieniem ciężkim brak jest podstaw do rozważań uczuciowości wyższej. Obecnie powód wymaga całodobowej opieki, okresowej kontroli lekarskiej w zakresie zapobiegania i leczenia układu oddechowego i moczowego, zabiegów utrzymujących ruchomość stawów, w celu sprawnej pielęgnacji. Wymaga diety zbilansowanej kalorycznie, płynnej, z dodatkami witaminowymi i umożliwiającymi pasaż treści jelitowej i wypróżnianiu. Dieta nie powoduje wzrostu cen utrzymania, ani wydatków ponoszonych z tytułu wyżywienia. Przy wykonywaniu czynności higienicznych może być niezbędny udział dwóch osób do przeprowadzenia takich czynności. Rehabilitacja w ramach ubezpieczenia NFZ jest uzależniona od regionalnych możliwości w tym zakresie. Niewątpliwie nie jest ona wystarczająca i bez wątpienia musi być kontynuowana.

( dowód: sprawozdanie sądowo - lekarskie CM UJ w K. k. 374 – 378 )

Optymalnym sposobem rehabilitacji w przypadku powoda jest codzienna – 2 godzinna rehabilitacja wykonywana w warunkach domowych od poniedziałku do soboty, w niedzielę rehabilitację z powodem powinna prowadzić rodzina lub inni opiekunowie na podstawie instruktażu od terapeuty. Usprawnienie w przypadku powoda powinno być uzupełniane o rehabilitację stacjonarną w wymiarze 2 turnusów.

Celem rehabilitacji jest: przeciwdziałanie przykurczom, utrzymanie i poprawa ruchu biernego i czynnego w stawach kończyn dolnych oraz kręgosłupa, pobudzenie i podtrzymanie czynności układu nerwowego, zapobieganie powstawaniu wczesnych i odległych powikłań, przeciwdziałanie wzmożonemu napięciu spastycznemu, utrzymanie i poprawa siły mięśniowej oraz przeciwdziałanie zanikom mięśniowym, terapia przeciwbólowa, rehabilitacja poprawiająca wydolność oddechową organizmu, poprawa wydolności sercowo – krążeniowej, profilaktyka przeciwodleżynowa. Zakresem rehabilitacji w przypadku powoda powinien być objęty cały narząd ruchu.

Usprawnianie powinno być wzbogacone o: rehabilitację oddechową ze względu na zapalenia płuc oraz inne groźne choroby układu oddechowego rehabilitację kardiologiczną, gdyż w związku z leżącym trybem powoda istnieje ryzyko wielu groźnych dla powoda chorób serca takich jak niewydolność krążenia, choroba wieńcowa, zawał mięśnia sercowego a w skrajnych przypadkach nagła śmierć sercowa, specjalistyczną terapię ( usprawnianie) w kierunku narastającego napięcia spastycznego, w tym: redresyjne ćwiczenia bierne, masaż suchy, wirowy, podwodny, stawów biodrowych, stawów skokowych, śródstopia, delikatny masaż w odcinku szyjnym, piersiowym, lędźwiowym i krzyżowym kręgosłupa.

W celu przeciwdziałania przykurczom wskazane jest wykonanie zabiegów fizjoterapeutycznych jak: fizykoterapia: naświetlanie lampą sollux, laseroterapia punktowa bądź skanerowa oraz hydroterapia stawów kończyn dolnych, kinezyterapia stawów biodrowych: ćwiczenia bierne, terapia metodą PNF, ćwiczenia metodą NTD Bobath, kinezyterapia stawów kolanowych: ćwiczenia bierne, ćwiczenia reedukacji nerwowo mięśniowej metodą PNF, terapia metodą NTD Bobath, kinezyterapia stawów skokowych, śródstopia, stawów palców kończyn dolnych: ćwiczenia redresyjne, ćwiczenia bierne, masaż suchy: stawów biodrowych, stawów kolanowych stawów skokowych oraz śródstopia, delikatny masaż w odcinku szyjnym piersiowym lędźwiowym i krzyżowym kręgosłupa, masaż stawów ramiennych nadgarstków oraz dłoni, kolanowych stawów skokowych oraz śródstopia, delikatny masaż w odcinku szyjnym piersiowym lędźwiowym i krzyżowym kręgosłupa kolanowych stawów skokowych oraz śródstopia, delikatny masaż w odcinku szyjnym piersiowym lędźwiowym i krzyżowym kręgosłupa.

W celu poprawy i utrzymania zakresu ruchu w stawach wskazane są następujące zabiegi: fizykoterapia: okłady ciepłymi woreczkami żelowymi, zabiegi powinny obejmować: obręcz barkową kończyny górne, stawy łokciowe nadgarstki śródręcza palce dłoni, stawy biodrowe stawy kolanowe, stawy skokowe śródstopia stawy palców, kinezyterapia obejmująca obręcz barkową kończyny górne, stawy łokciowe nadgarstki śródręcza palce dłoni, stawy biodrowe stawy kolanowe, stawy skokowe śródstopia stawy palców, ćwiczenia bierne terapia PNF, pobudzenie i podtrzymywanie układu nerwowego obejmujące: ćwiczenia bierne czynno bierne, terapia PNF terapia NTD Bobath na kończyny dolne oraz kręgosłup, elektrostymulacja na kończyny dolne oraz kręgosłup.

Zapobieganiu powstawaniu wczesnych powikłań służy: fizykoterapia: naświetlanie lampą sollux, laseroterapia punktowa bądź skanerowa oraz hydroterapia stawów kończyn dolnych, kinezyterapia: ćwiczenia bierne, terapia metodą PNF, ćwiczenia metodą NTD Bobath, masaż wszystkich narządów narządu ruchu, terapia przeciwbólowa obejmująca: krioterapię miejscową ciekłym azotem, laseroterapię punktową bądź skanerową, prądy TENS, impulsowe pole magnetyczne niskiej częstotliwości.

Rehabilitacja oddechowa - w przypadku powoda bardzo ważnym elementem rehabilitacji są ćwiczenia oddechowe. Związane jest to z tym, że w przypadku chorych po urazie czaszkowo mózgowym rozwija się niemal zawsze niedomoga oddechowa oraz rozchwianie układu wegetatywnego z dominacją układu przywspółczulnego, co prowadzi do nagromadzenia się płynu w drzewie oskrzelowym skurczu oskrzeli i nieskutecznym odruchu kaszlu. Proponowane ćwiczenia oddechowe należą do podstawowych ćwiczeń w kinezyterapii. Układ oddechowy ma decydujący wpływ na sprawność i wydolność ogólną oraz postawę człowieka. Prawidłowo działający układ oddechowy umożliwia i ułatwia rehabilitację. Ćwiczenia oddechowe mogą wchodzić w skład określonego programu ćwiczeń lub mogą stanowić program sam dla siebie. Oddychanie ma charakter czynności rytmicznej nie zależnej od naszej woli oraz świadomości jednak może być częściowo przez wolę kontrolowane i wspomagane. Ćwiczenia oddechowe wpływają przede wszystkim na wentylację płuc. Mechanizm wentylacji płuc opiera się na pracy mięśni oddechowych, które powodują wahania się ujemnego ciśnienia w klatce piersiowej w następstwie, czego dochodzi do rozprężenia w tkance płucnej. W czasie swobodnego oddychania i spoczynku praca mięśni jest duża. Wysiłek fizyczny ( rehabilitacja) lub psychiczny zwiększa wybitnie zapotrzebowanie na tlen niekiedy 10 krotnie, co pociąga za sobą również zwiększenie pracy mięśni związanych bezpośrednio lub pośrednio z oddychaniem. Ćwiczenia oddechowe powinny być wykonywane systematycznie kilka razy dziennie. Czas trwania ćwiczeń do 10 minut. Celem proponowanych ćwiczeń jest zwiększenie wentylacji płuc, prawidłowe drenowanie tkanek poprawienie sprawności przepony poprzez jej wzmocnienie. Celem proponowanych dla powoda ćwiczeń jest również zachowanie ruchomości oddechowej klatki piersiowej zapobieganie zaleganiu wydzieliny w drogach oddechowych, ułatwianie wymiany gazowej w płucach zapobieganie rozwojowi zmian zapalnych w płucach. W przypadku powoda nader istotne jest systematyczne usuwanie śluzu. Efekt ten uzyskuje się podczas energicznego oklepywania klatki piersiowej. Podczas zmiany pozycji ważne jest wspomaganie ewakuacji śluzu poprzez ucisk na okolicę przepony na szczycie wydechu. Pozycje drenażowe w przypadku powoda powinny być wykonywane kilka razy dziennie przez około 10- 15 minut.

Cele rehabilitacji kardiologicznej dotyczącej sfery somatycznej powoda obejmują: poprawę parametrów pracy mięśnia sercowego: zwiększenie frakcji wyrzutowej z lewej komory serca, objętości wyrzutowej, pojemności minutowej, zmniejszenie spoczynkowej częstotliwości skurczów serca, poprawę ukrwienia mięśni ( w tym mięśnia sercowego) i odwrócenie zaburzeń histochemicznych i czynnościowych mięśni szkieletowych i mięśni oddechowych występujący często u chorych o długotrwałej ograniczonej aktywności fizycznej, poprawienie dostarczania tlenu do tkanek poprzez zwiększenie różnicy tętniczo żylnej zawartości tlenu i zwiększenie pojemności minutowej lub tylko zwiększenie zawartości tlenu, zwiększenie tolerancji wysiłku fizycznego zależnej od czynności układu krążenia ( wyrażonej, jako zwiększenie maksymalnego pochłaniania tlenu V02max), zmniejszenie zapotrzebowania tlenowego ( zmniejszenie częstotliwości skurczów serca i ciśnienia tętniczego) dla danego submaksymalnego obciążenia rehabilitacją, poprawienie funkcji układu oddechowego ( zwiększenie maksymalnej wentylacji i pojemności dyfuzyjnej płuc), podwyższenie progu metabolizmu beztlenowego, to jest przesunięcie progu mleczanowego w kierunku większej mocy, uzyskanie optymalnej dla pacjenta tolerancji aerobowego wysiłku fizycznego koniecznego dla podejmowania czynności dnia codziennego, zahamowanie procesów katabolicznych związanych z niewydolnością serca lub roztrenowaniem prowadzącym do apoptozy miocytów niekorzystnej przebudowy włókien mięśniowych i występowania miopatii, zwiększenie siły wytrzymałości mięśniowej, poprawę dostosowania fizycznego a wiec zwiększenie ogólne ustrojowej zdolności podejmowania wysiłków statycznych ( rehabilitacja), zmniejszenie uczucia duszności i zmęczenia występującego w trakcie rehabilitacji, zmniejszenie pobudzenia układu sympatycznego a zwiększenie pobudliwości układu parasympatycznego dla zmniejszenia ryzyka występowania stanów niedokrwienia zaburzeń rytmu serca. Istotne jest zwłaszcza ograniczenie wysiłkowego pobudzenia układu sympatycznego, poprawienie funkcji śródbłonka naczyń ( między innymi poprzez zwiększenie produkcji tlenku azotu działającego rozkurczowo na naczynia krwionośne i razem z innymi czynnikami neurohormonalnymi polepszają obwodowy przepływ krwi), zapobieganie zmianom surowiczo zakrzepowym ( zmniejszenie działania czynników prozakrzepowych, aktywacja fibrynolizy i usprawnianie odpływu żylnego z kończyn dolnych), jednorazowy wysiłek wykonywany zwłaszcza przez osobę leżącą lub siedzącą z większą gotowością prozakrzepową, systematyczna rehabilitacja zmniejsza lub znosi tą reakcję, uzyskanie pozytywnych metabolicznych efektów zwiększonej aktywności fizycznej ( rehabilitacji) - są to obniżenie stężenia LOL cholesterolu i cholesterolu całkowitego ( efekt aktywności fizycznej w przypadku powoda rehabilitacji połączonej z odpowiednią dietą i zmniejszeniem ciężaru ciała), zwiększenie stężenia HOL i cholesterolu, i zmniejszenie podwyższonego stężenia trójglicerydów ( doraźny niezależny od długotrwałego treningu efekt intensywnej rehabilitacji kardiologicznej ), zwiększenie wrażliwości na insulinę i poprawienie tolerancji glukozy przeciwdziałanie demineralizacji kości, uzyskanie pozytywnych zmian budowy ciała zwiększenie beztłuszczowej masy ciała, zmniejszenie ilości tkanki tłuszczowej poprzez zwiększony wydatek kaloryczny i zmniejszenie apetytu poprzez połączenie rehabilitacji z ograniczeniem dietetycznym.

Terapia przeciw narastającemu napięciu spastycznemu obejmuje: torowanie antagonistów i relaksacje mięśni spastycznych, bezpośrednie rozluźnienie, hamowanie bądź zmęczenie mięśni spastycznych, ogólną relaksację, łagodzenie dolegliwości bólowych, leczenie zimnem, które hamuje bezpośrednio aktywność mięśniową i pośrednio pobudza mięśnie antagonistyczne. Zabiegi te zmniejszają amplitudę przewodnictwa nerwowego zwalniają przewodnictwo nerwowo mięśniowe , leczenie ciepłem, które działa przede wszystkim poprzez rozszerzenie naczyń krwionośnych i chłonnych powodując zwiększony przepływ krwi, uśmierza ból i zmniejsza napięcie mięśniowe. Ciepło w takich przypadkach powinno być stosowane pod postacią okładów ( żel fango), lampy Sollux, fal krótkich czy też masażu wirowego, elektroterapię: elektrostymulację stosowaną na mięśnie spastyczne, aby uzyskać rozluźnienie hamowanie bądź zmęczenie, ponadto można stosować stymulację prądami: TENS, STEP, TONOLIZE, prądami Torbeta, hydroterapię pod postacią ciepłych kąpieli, masaży wodno wirowych, wibracje mechaniczne: wibracje wysokiej częstotliwości mogą być stosowane na mięsnie antagonistyczne celem wywołania hamowania reciprokalnego, wibracje niskiej częstotliwości wywołują zaś relaksację mięśni spastycznych, magnetyczna stymulacja rdzenia kręgowego za pomocą igieł magnetycznych.

W przypadku powoda wskazane są następujące rodzaje zabiegów: fizjoterapeutycznych: kinezyterapia, ćwiczenia bierne, terapia metodą PNF, terapia NTD Bobath, masaż suchy klasyczny, fizykoterapia, laseroterapia punktowa bądź skanerowa, elektrostymulacja, prądy TENS, prądy STEP, tonoliza, prądy Traberta, lampa Sollux, woreczki żelowe, terapia falami krótkimi, wibracje mechaniczne wysokiej częstotliwości, krioterapia miejscowa, terapia widzenia, terapia widzenia, terapia polisensoryczna, pionizacja bierna.

Powód wymaga dwóch 21 dniowych turnusów rehabilitacji stacjonarnej. Turnusy te w pierwszej kolejności powinny być realizowane w ramach kontraktu z NFZ, w przypadku braku możliwości realizacji tego typu świadczeń turnusy powinny odbywać się na zasadach komercyjnych z uwagi na konieczność wykonania niektórych elementów rehabilitacji kardiologicznej nie zawsze możliwej do wykonania w warunkach domowych, ponadto specjalistyczna terapia przeciwko narastającemu napięciu spastycznemu nie zawsze możliwa jest do wykonania w warunkach domowych, konieczność wykonania zabiegów z zakresu fizykoterapii nie zawsze jest wykonalne w warunkach domowych, zabiegi z zakresu hydroterapii, które są konieczne nie są możliwe do wykonania w warunkach domowych.

Powód w ramach kontraktu z NFZ w przypadku świadczeń rehabilitacyjnych wykonywanych w warunkach domowych może otrzymać następujące świadczenia: kinezyterapię, ćwiczenia bierne, terapię PNF , terapię NTD Bobath, fizykoterapię: laseroterapię punktową, elektroterapię ( najczęściej nie w pełnym zakresie), masaż suchy częściowy. Utrudnienia w przypadku uzyskiwania tego typu świadczeń refundowanych przez NFZ są następujące: refundowane jest do 80 dni zabiegowych w roku, brak możliwości zachowania ciągłości tego typu świadczeń, długie terminy oczekiwania na tego typu świadczenia, terapeuci wykonywujący tego typu świadczenia nie zawsze posiadają certyfikaty uprawniające do wykonywania świadczeń w zakresie metod PNF czy NTD Bobath, w związku z tym tego typu terapie nie zawsze są możliwe do wykonania, rehabilitacja domowa w ramach NFZ odbywa się najczęściej od poniedziałku do piątku wymiarze nie przekraczającym jednej godziny.

( dowód: opinia biegłego w zakresie rehabilitacji medycznej, fizjoterapii, chiropraktyki A. W. (1) k. 408 – 465 oraz opinia uzupełniająca k. 497 – 499 )

Pozwany wypłacił w postępowaniu likwidacyjnym powodowi łącznie kwotę 40.000zł tytułem zadośćuczynienia, uwzględniając 90% przyczynienie się powoda do zaistniałej szkody. Odwołania powoda od decyzji ubezpieczyciela nie zostały uwzględnione.

( dowód: zawiadomienie k. 85, pismo k. 86, korespondencja k. 87 - 91 )

Przed wypadkiem powód R. L. (1) miał 18 lat, skończył klasę II Zespołu Szkół (...) w N.. Odbywał od pierwszej klasy praktykę zawodową w zakładzie mechaniki samochodowej prowadzonym przez S. S. (2). Był dobrym praktykantem. Zarabiał niewiele. Jednak miał możliwość uzyskania wyższych dochodów poprzez wykonanie dodatkowych prac. Za namową pracodawcy miał zostać lakiernikiem samochodowym, co wiązało się z wyższymi dochodami. Zamierzał kontynuować naukę w technikum w systemie zaocznym. S. S. (2) nosił się z zamiarem aby go zatrudnić. Aktualnie zatrudnia 3 pracowników, którzy zarabiają od 2.500 zł do 4.000 zł. Każdego ucznia który był u niego na praktyce zatrudnił później.

Za 2011r. powód wykazał w Pit - 40 dochód ze stosunku pracy w wysokości 91,79zł., za 2012r. w wysokości 517,41zł.

Powód mieszkał wraz matką oraz trojgiem rodzeństwa w R. w domu rodzinnym matki, który przepisany został na jej siostrę. Ojciec powoda zmarł w 2001r. Matka ponownie wyszła za mąż w 2005.

Powód był zdrowym, młodym człowiekiem, nie podejmował specjalistycznego leczenia. Interesował się motoryzacją, sportem, komputerami. Był dobrym synem, pomagającym, współczującym, opiekuńczym. Pomagał sąsiadom.

( dowód: zeznania świadka S. S. (2) k. 402 – 403 00:07:50 - 00:15:58, pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 22.10.2014r. k. 247, świadka K. L. k. 403 00:15:58 - 00:45:46, opiekuna prawnego powoda A. M. (1) k. 211/2 od 00:03:59 oraz k. 403 – 404 00:45:46 - 01:38:23 )

Powyższy stan faktyczny ustalono w oparciu o dokumentację leczenia powoda, dokumenty zalegające w aktach 2 Ds. 1325/12, opinie CM UJ w K., biegłego w zakresie rehabilitacji medycznej, fizjoterapii, chiropraktyki A. W. (1) oraz zeznań opiekuna prawnego powoda A. M. (1) i świadków: S. S. (2) i K. L..

Ustaleń w zakresie skutków powypadkowych w zdrowiu powoda, konieczności leczenia oraz wpływu obrażeń na życie codzienne powoda Sąd ustalił w oparciu o opinie CM UJ w K., biegłego w zakresie rehabilitacji medycznej, fizjoterapii, chiropraktyki A. W. (1). Opinie te wraz z opinią uzupełniającą Sąd uznał za pełne, fachowe i rzetelne.

Do opinii biegłego w zakresie rehabilitacji medycznej, fizjoterapii, chiropraktyki A. W. (1) zarzuty złożyła pozwana, podnosząc, że opinia stanowi przekopiowanie dokumentacji medycznej powoda, biegły nie wyjaśnił, dlaczego uważa, że konieczne są 2 turnusy rehabilitacyjne, skoro w zaleceniach NFZ jest jeden taki turnus, szczególnie, że stwierdził, że nie jest możliwa poprawa stanu zdrowia powoda, powód winien zapisać się do poradni rehabilitacyjnej ze skierowaniem z POZ, ponadto biegły myli się gdyż dostęp zależy od poradni, do jakiej zostanie zapisany powód oraz co do dostępności na NFZ. Ponadto pomoc specjalistyczna nad osobą leżącą może być realizowana przez pielęgniarkę z POZ, gdzie należy pacjent w ramach NFZ, leczenie może być kontynuowane w ramach NFZ, w oparciu o lekarza POZ ( k. 479 – 480 ). Ustosunkowując się do złożonych zarzutów biegły wyjaśnił, że integralną częścią każdej opinii jest przebieg procesu leczenia, bez względu na to czy przebieg leczenia liczy 5 czy 100 stron. To, że powód znajduje się w stanie wegetatywnym wcale nie oznacza, że nie może nastąpić jakaś poprawa, tym bardziej, że u powoda pod wpływem intensywnej, systematycznej rehabilitacji następuje systematyczna niewielka poprawa jego stanu zdrowia. Biegły ustosunkował się także dlaczego w przypadku powoda istnieje konieczność przeprowadzenia dwóch turnusów rehabilitacyjnych w ciągu roku, co wynika w szczególności z młodego wieku powoda, możliwości mózgu człowieka, które nie zostały do końca zbadane oraz konieczności wykonania niektórych zabiegów, nie zawsze możliwych do wykonania w warunkach domowych. Wskazania NFZ w tym zakresie wynikają przede wszystkim z możliwości finansowej. Opieka lekarza POZ i pielęgniarki POZ nie zastąpi systematycznej rehabilitacji.

Biegły A. W. (2) do zarzutów strony pozwanej w ocenie sądu wyczerpująco odniósł się w opinii uzupełniającej, którą również Sąd w całości podzielił.

Strona pozwana domagała się także sporządzenia opinii uzupełniającej przez CM Uj w K. poprzez wyjaśnienie dlaczego Instytut nie rekomenduje częstości zabiegów utrzymujących ruchomość stawów, ani kontroli lekarskich. Wobec dopuszczenia odrębnej opinii biegłego w zakresie rehabilitacji medycznej, fizjoterapii, chiropraktyki A. W. (1) zbędnym było zwracanie się o uzupełnienie opinii.

Pragnąc wyjaśnić wszelkie okoliczności mające zasadniczy wpływ na rozstrzygniecie przedmiotowej sprawy, w szczególności okoliczności wypadku Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych ds. rekonstrukcji wypadków A. R. (2) i medycyny sądowej T. W. (2) na okoliczność ustalenia przyczyn i przebiegu wypadku z dnia 28.08.2012 roku oraz które z obrażeń ciała przez powoda są wynikiem braku kasku motocyklowego w chwili wypadku, a które powstałyby niezależnie od tego czynnika, które występujące u powoda aktualnie objawy wypadku mają związek z brakiem kasku i czy gdyby powód posiadał w chwili wypadku kask, to czy obrażenia te byłyby w mniejsze i w jakim stopniu. Opinia A. R. i T. W. w zakresie przyczyn wypadku była opinią wariantową, inaczej niż opinia S. B. sporządzana podczas prowadzenia śledztwa. To tą ostatnią opinię S.. B. co do przyczyn wypadku Sąd uznał za bardziej rzetelną i wiarygodną. Zdaniem Sądu biegły ds rekonstrukcji A. R. błędnie przyjął wariantowość w zakresie sytuacji drogowej, dlatego w tej części Sąd nie podzielił jego opinii. Z żadnych źródeł dowodowych szczególnie materiałów zgromadzonych podczas śledztwa nie wynika, aby na technikę jazy kierowcy motocykla Y. wpływ miał - tak jak przyjął biegły w II wariancie - inny uczestnik ruchu drogowego np. inny samochód. Zbieżny z opinią S.. B. był I wariant rekonstrukcji wypadku przyjęty przez A. R. i w tym zakresie Sąd uznał opinię A. R. za wiarygodną. Przeprowadzone w sprawie dowody jak też materiał ze śledztwa nie potwierdziły jednak i tego założenia A. R., że zachowanie samego pasażera mogło wpłynąć na kierującego motocyklem. W tym zakresie Sąd również nie podzielił wniosków A. R.. Również zarzuty strony pozwanej w tym przedmiocie i opinia uzupełniająca A. R. i T. W. były jedynie dywagacjami, bez poparcia w materiale dowodowym, zostały zatem przez Sąd pominięte. Zdaniem Sądu biegły w odpowiedzi na zarzuty pozwanej w opinii uzupełniającej za bardzo skupił się na przypuszczeniach i wysnuwaniu hipotez. Wiarygodnie opisano natomiast skutki urazów doznanych przez powoda w kontekście braku kasku ochronnego.

Zeznania świadków: K. L. i opiekuna prawnego powoda A. M. (3) Sąd podzielił w całości. Zeznania te wzajemnie ze sobą korespondowały, były też spójne z przedstawioną dokumentacją medyczną powoda. W/w osoby przekonująco opisały też obecny stan powoda oraz koszty potrzebne na jego leczenie i rehabilitacje.

Zeznania świadka S. S. (2) sąd uznał za wiarygodne częściowo. W ocenie sądu świadek wyolbrzymiał wysokość zarobków, jakie powód mógłby osiągnąć w prowadzonym przez niego zakładzie.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie

Odpowiedzialność U. G. w przedmiotowej sprawie opiera się na samodzielnej podstawie określonej w ustawie z dnia 23 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm. - dalej: "ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych"). Zgodnie z art. z art. 98 ust 1 pkt 3a tej ustawy do zadań Funduszu należy zaspokajanie roszczeń z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, w granicach określonych na podstawie przepisów rozdziałów 2 i 3, za szkody powstałe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej: na osobie, w mieniu gdy posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem tę wyrządzono, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Wystąpienie przez poszkodowanego z roszczeniem przeciwko (...) o wyrównanie szkód zarówno na osobie, jak i na mieniu jest skuteczne jedynie wtedy, gdy zostanie wykazane, że szkoda została wyrządzona ruchem pojazdu mechanicznego, którego posiadacz był obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC, a jednocześnie posiadacz (kierujący) pojazdu jest odpowiedzialny cywilnie za szkodę.

W przedmiotowej sprawie w ocenie Sądu na podstawie zgormadzonego materiału nie ulega wątpliwości, że motocykl(...) (...), którym kierował M. F. (1) i którym jako pasażer podróżował R. L. (1) nie był zarejestrowany i ubezpieczony.

Stosownie do art. 436 § 1. odpowiedzialność ponosi również samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą przyrody. Jest to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka gdzie dla jej przyjęcia wystarcza aby osoba poszkodowana wykazała zaistnienie szkody, zdarzenie wywołujące te szkodę oraz związek przyczynowego miedzy tym zdarzeniem a szkodą. Poszkodowany nie musi wykazywać winy sprawcy szkody jak przy odpowiedzialności na zasadach ogólnych. Uzasadnieniem zaostrzonej odpowiedzialności jest przede wszystkim (choć nie wyłącznie) szczególne lub wzmożone niebezpieczeństwo, jakie wiąże się z użyciem sił przyrody do poruszania się mechanicznym środkiem komunikacji. Według art. 436 § 1 samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody odpowiada tak jak prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody i ponosi odpowiedzialności za szkodę na osobie lub mieniu wyrządzoną komukolwiek przez ten ruch, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej, z wyłącznej winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Wina poszkodowanego - jako okoliczność egzoneracyjna w odniesieniu do odpowiedzialności określonej w art. 436 § 1 k.c. - występuje tylko wówczas, gdy szkoda powstała z wyłącznej winy poszkodowanego. Inaczej rzecz ujmując, wina poszkodowanego wyłącza odpowiedzialność wtedy, gdy jest tak poważna, że według zasad nauki i doświadczenia życiowego tylko ona może być brana pod uwagę i absorbuje inne okoliczności sprawy – tak Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 23.11.2006 r. I ACa 678/06 LEX nr 298407).

W przedmiotowej sprawie w ocenie Sądu na podstawie zgormadzonego materiału nie ulega wątpliwości, że doszło do wyrządzenia szkody powodowi w wyniku ruchu motocykla, który prowadził M. F., który skutkuje obecnie trwałym uszczerbkiem na jego zdrowiu.

W ocenie Sądu nie zachodzi w przedmiotowej sprawie przesłanka egzoneracyjna w postaci wyłącznej winy w spowodowaniu wypadku przez powoda. Jak wynika z opinii S.. B. sporządzonej do śledztwa i opinii A. R. i T. W. w części opisanej w wariancie I wyłączną przyczyną wypadku były błędy popełniane przez kierującego motocyklem M. F.. Gdyby M. F. prowadził motocykl zgodnie z przebiegiem drogi, wówczas nie doszłoby do wypadku. Sąd w ustaleniach faktycznych, na podstawie materiału zgormadzonego na potrzeby tej sprawy uznał, że sytuacja drogowa do jakiej doszło w dniu 27/28 sierpnia 2012 roku była wynikiem nieprawidłowości w zachowaniu tylko i wyłącznie kierującego motocyklem M. F..

Zachowanie samego powoda należy rozpoznać w kategoriach przyczynienia się do skutków wypadku. W świetle orzecznictwa, jeżeli poszkodowany przyczynił się do wypadku, przysługujące mu roszczenia odszkodowawcze i o zadośćuczynienie ulega zmniejszeniu na podstawie art. 362 k.c., który stanowi, że jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania szkody lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Przyczynienie się poszkodowanego jest jedynie warunkiem miarkowania odszkodowania, a jego konsekwencją jest jedynie powinność badania przez sąd okoliczności decydujących o tym, czy zmniejszenie odszkodowania powinno w ogóle nastąpić ( por. wyrok SN z dnia 3.08.2006 r IV CSK 118/06).

Odpowiedzialność M. F. (1) za skutki wypadku oparta jest na zasadzie ryzyka, bowiem przewóz powoda w dniu 28.08.2012 roku nie miał charakteru grzecznościowego. Przepis art. 436 § 2 k.c. przewiduje dwa wyjątki od odpowiedzialności na zasadzie ryzyka posiadacza mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody za szkodę wyrządzoną przez ruch tego pojazdu, a mianowicie przypadek zderzenia się mechanicznych środków komunikacji i sytuację przewozu z grzeczności. Kodeks cywilny nie precyzuje, czym w praktyce jest przewóz grzecznościowy. W związku z tym, trzeba odwołać się do orzecznictwa. SN w wyroku z 17 kwietnia 1970 r. (sygn. I CR 73/70 OSNC 1970/12/233) stwierdził, że „nie jest przewozem z grzeczności w rozumieniu przepisu art. 436 § 2 zd. drugie k.c. przewóz dokonany przez posiadacza samochodu w wykonaniu zawartej z przewożonym umowy, że wspólnie tym samochodem odbędą wycieczkę, przy czym część kosztów podróży poniesie przewożony”. Przewóz grzecznościowy nie jest identyczny z pojęciem przewozu nieodpłatnego. Przewóz z grzeczności (art. 436 § 2 kc) ma miejsce tylko wówczas, gdy zamiarem przewożącego jest świadczenie przewozu bezinteresownie. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 11 stycznia 1978 r., II CR 487/77. Przewóz z grzeczności ma miejsce tylko wówczas, gdy osoba przewożąca kieruje się poczuciem grzeczności w potocznym tego słowa znaczeniu - podobnie Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 23 listopada 2006 r., sygn. akt I ACa 678/06, niepublikowane. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 17 czerwca 1969 r, .II CR 191/69. Po przeanalizowaniu orzecznictwa sądów można dojść do wniosku, że przewóz grzecznościowy ma miejsce wtedy, gdy kierowca nie pobrał płatności od pasażera i nie ma żadnego interesu w podwiezieniu danej osoby. Z przewozem grzecznościowym nie mamy do czynienia w tej sprawie bowiem powód z M. F. wspólnie ustalili, że odbędą wycieczkę motorem, celem spędzenia wspólnie czasu i spożywania alkoholu. W ocenie Sądu w tej sprawie zastosowanie znajdzie art. 436 § 1 kc, który wprowadza odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez ruch wspomnianych środków na zasadzie ryzyka. Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka została przez ustawodawcę wprowadzona w celu zwiększenia ochrony osób poszkodowanych przez ruch pojazdu.

Strona pozwana w ocenie Sądu słusznie podniosła zarzut przyczynienia się powoda do powstania szkody. Sąd zweryfikował jednak stopień przyczynienia się powoda do powstania szkody na 70%. Zgodnie z art. 362 kc. jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody stanowi kwestię prawną podlegającą uwzględnieniu przez sąd zawsze wtedy, gdy ustalony w sprawie stan faktyczny uzasadnia pozytywną ocenę w tym zakresie, nawet w sytuacji, gdy istnieje prawomocny wyrok skazujący, co do popełnienia przestępstwa. Przepis art. 362 k.c. zawiera, zatem normę adresowaną do sądu (norma kompetencyjna), nakazującą mu zmniejszenie odszkodowania ustalonego zgodnie z art. 361 k.c. w razie, gdy poszkodowany przyczynił się do powstania (lub zwiększenia) szkody. Stopień redukcji sąd ma ustalić stosownie do stopnia winy obu stron - por. wyrok SN z dnia 7.05.2010 r. III CSK 229/09. Ocena, czy zachodzi podstawa do obniżenia odszkodowania na podstawie art. 362 k.c. należy do sądu. Trzeba zaznaczyć, że oceny tej sąd dokonuje przy rozważeniu całokształtu okoliczności sprawy, rodzaju naruszonego przez poszkodowanego obowiązku, stopnia winy.

Postępowanie dowodowe potwierdziło, że powód podróżował motocyklem jako pasażer motocykla bez kasku, wiedząc, że jego kierowca jest pijany i nie posiada uprawnień do prowadzenia motoru. W świetle ugruntowanego orzecznictwa sądowego, które tut. Sąd aprobuje osoba, która decyduje się na jazdę samochodem z kierowcą będącym w stanie po spożyciu napoju alkoholowego przyczynia się do odniesionej szkody powstałej w wyniku wypadku komunikacyjnego, gdy stan nietrzeźwości kierowcy pozostaje w związku z tym wypadkiem, co uzasadnia zmniejszenie odszkodowania i zadośćuczynienia na podstawie art. 362 k.c. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 1985 r. IV CR 412/85 OSP 1986/4/87; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2003 r. III CKN 606/00). Jak wynika ze sporządzonych opinii ds. rekonstrukcji wypadków stan upojenia alkoholowego kierowcy motocykla M. F. miał wypływ bezpośredni na zaistnienie wypadku. Badania pośmiertne kierowcy motocykla wskazywały na stężenie alkoholu we krwi na poziomie 2,4 promila, a w moczu 3,1 promila. Powód wcześniej przed rzeczonym wypadkiem spożywał alkohol razem z M. F. (1), kierowcą motocykla. Sam też był pod wpływem alkoholu. Następnie zdecydował się na jazdę z nietrzeźwym kierowcą, a podkreślenia wymaga, że stężenie alkoholu we krwi kierowcy wskazywało na znacznie obniżoną zdolność nie tylko do prowadzenia pojazdu, ale też do postrzegania rzeczywistości, oceny zachowania, czy warunków drogowych. Kierowca motocykla był w znacznym stanie upojenia alkoholowego co przekładało się na organicznie jego zdolności psychicznych i motorycznych, a w rezultacie doprowadziło do wypadku. Powód posiadał wiedzę o stanie upojenia alkoholowego w jakim znajdował się kierowca. Mimo tego zdecydował się na jazdę z pijanym kolegą, w warunkach które nie zapewniały mu bezpieczeństwa. Ponadto minimalizował swoje bezpieczeństwo, bo nie założył kasku, wiedział też, że kolega nie posiada uprawnień do prowadzenia motocykla. Zdaniem Sądu jak słusznie podała pozwana zachowanie powoda było wysoce lekkomyślne i miało dramatyczne skutki dla jego zdrowia. Powód jako osoba dorosła w momencie wypadku powinien wykazać się dojrzałością, a przede wszystkim rozwagą i wykazać daleko idącą ostrożność. Powinien przewidzieć, gdyż jest to wiedza powszechna, że prowadzenia pojazdu przez nietrzeźwego kierowcę zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia wypadku. Tymczasem zbagatelizował zarówno stan upojenia alkoholowego kierowcy jak i własne bezpieczeństwo nie zakładając kasku i decydując się na jazdę z osobą, której kwalifikacje do prowadzenia motoru były co najmniej wątpliwe, zważywszy właśnie na stan upojenia alkoholowego. Jak wynika z opinii A. R. i T. W., gdyby posiadał dopasowany i zapięty kask mógłby uniknąć niektórych obrażeń głowy.

W tej sytuacji Sąd uznał roszczenie powoda o zapłatę zadośćuczynienia oparte na art. 445 § 1 k.c za usprawiedliwione co do zasady. Rozmiar cierpień fizycznych i psychicznych powoda zdaniem Sądu uzasadnia przyznanie mu zadośćuczynienia w kwocie 1.000.000 zł, co po pomniejszeniu o przyjęty stopień przyczynienia się powoda do skutków wypadku o 70%, daje kwotę 300.000 zł. Od kwoty tej odjęto wypłacone przez ubezpieczyciela 40.000 zł, i do zasądzenia pozostało 260.000 zł .

Krzywda, której naprawienia może domagać się podmiot na podstawie art. 445 k.c., stanowi niemajątkowy skutek naruszenia dóbr osobistych, wywołany uszkodzeniem ciała, rozstrojem zdrowia. Uszczerbki te mogą polegać na fizycznych dolegliwościach i psychicznych cierpieniach bezpośrednio związanych ze stanem zdrowia, ale też z jego dalszymi następstwami w postaci odczuwanego dyskomfortu w wyglądzie, mobilności, poczuciu osamotnienia, nieprzydatności społecznej bądź nawet wykluczenia. W judykaturze i doktrynie dość powszechnie przyjmuje się wyłącznie kompensacyjny charakter ochrony majątkowej udzielanej pokrzywdzonemu i niedopuszczalność przypisywania jej funkcji represyjnych. Kompensata majątkowa ma na celu przezwyciężenie przykrych doznań (por. uchwała SN (Pełna Izba Cywilna) z dnia 8 grudnia 1973 r., III CZP 37/73, OSN 1974, nr 9, poz. 145; wyrok SN z dnia 22 maja 1990 r., II CR 225/90, LEX nr 9030; wyrok SN z dnia 11 lipca 2000 r., II CKN 1119/98, LEX nr 50884; wyrok SN z dnia 18 listopada 2004 r., I CK 219/04, LEX nr 146356; a także A. Cisek, W. Dubis (w:) E. Gniewek, P. Machnikowski, Komentarz, 2013, art. 445, nb 3 i 23; J. Panowicz-Lipska, Majątkowa ochrona dóbr osobistych, Warszawa 1975, s. 68 i n.; M. Pazdan (w:) System prawa prywatnego, t. 1, s. 1166 i 1169; Z. Radwański, A. Olejniczak, Zobowiązania, 2012, nb 659, 663 i 664; M. Safjan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2011, art. 445, nb 18; A. Szpunar, Przesłanki przewidzianego w art. 448 k.c. zadośćuczynienia, PS 2002, nr 1, s. 15; por. także komentarz do art. 448). Zadośćuczynienie przewidziane przepisem art. 445 kc ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość, jednak jego wysokość nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc powinna być utrzymana w rozsądnych granicach. Należy zatem przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia uwzględnić poziom życia w kraju i panujące aktualnie stosunki majątkowe, warunki życia społeczeństwa i przeciętną społeczną stopę życiową.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, że w skutek wypadku z dnia 28.08.2012r. powód doznał poważnych obrażeń ciała. Następstwem wypadku u powoda jest niedowład czterokończynowy, który ma charakter trwały, co uniemożliwia powodowi samodzielne funkcjonowanie. Łącznie trwały uszczerbek na zdrowiu powoda wynosi 225 %.

Powód przed wypadkiem był osobą młodą, w pełni sprawną, samodzielną, a w następstwie wypadku stał się osobą niepełnosprawną, kaleką, w pełni uzależnioną od pomocy osób trzecich, nie mogącą podjąć pracy zarobkowej. Sąd również wziął pod uwagę długość procesu leczniczego, kilkukrotne hospitalizacje, okres leczenia powypadkowego oraz bolesność rehabilitacji, która pozwala jedynie na pewne usprawnienie powoda. Rozmiar krzywd fizycznych związanych z leczeniem i rehabilitacją był i jest niewątpliwie bardzo duży, biorąc chociażby pod uwagę fakt, że większość obrażeń powoda zlokalizowanych było w obrębie głowy. Wskutek wypadku powód wymaga karmienia, pomocy we wszystkich czynnościach pielęgnacyjnych, używa pieluchomajtek oraz cweników. Jego krzywda psychiczna jest bardzo dotkliwa. Powód nie może bowiem obecnie korzystać z życia w pełni tak jak to robił przed wypadkiem. Jest praktycznie przykuty do łóżka, nie będzie mógł założyć własnej rodziny. Do końca życia będzie uzależniony od pomocy innych.

W ocenie Sądu zadośćuczynienie w powołanej wysokości uwzględnia obniżenie jakości życia powoda i w pośredni sposób pozwoli na wyrównanie uszczerbku doznanego przez niego. Młody wiek powoda, brak perspektyw na zmianę życia i powrotu do sprawności sprzed wypadku są dodatkową okolicznością rzutującą na przyznaną wysokość zadośćuczynienia. Tymczasem „określenie wysokości zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w razie uszkodzenia ciała powinno się opierać na obiektywnych i sprawdzalnych kryteriach, kierować się jego celami i charakterem, przy uwzględnieniu jednak indywidualnej sytuacji stron. Istotnym elementem indywidualizującym jest wiek poszkodowanego. Intensywność cierpień z powodu kalectwa jest większa u człowieka młodego, skazanego na rezygnację z radości życia, jaką daje zdrowie, możność pracy i osobistego rozwoju”- por. orz SN z dnia 12.09.2002 r. IV CKN 1266/2000).

Według orzecznictwa zadośćuczynienie powinno być rozumiane „(…) szeroko, albowiem obejmuje zarówno cierpienia fizyczne, jak i sferę psychiczną poszkodowanego, wysokość zadośćuczynienia odpowiadająca doznanej krzywdzie powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne” - por. wyrok SN z dnia 14.02.2008, II CSK 536/07 LEX nr 461725). Po za tym treść art. 445 § 1 k.c. pozostawia Sądowi swobodę w ustalaniu wysokości zadośćuczynienia i pozwala w okolicznościach rozpoznawanej sprawy - uwzględnić indywidualne właściwości i subiektywne odczucie osoby pokrzywdzonej ( tak SN W wyroku z dnia 6.06.1997 II CKN 204/97 niepubl). Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłą na skutek poważnego rozstroju zdrowia i związanego z nim trwałego kalectwa, którego wysokość w ostatecznym wyniku zależy od uznania sądu, nie może być uznane za nadmiernie, nawet gdyby przy uwzględnieniu przeciętnego poziomu życia i zamożności społeczeństwa mogło być tak postrzegane, jeżeli jest ono adekwatne do stopnia odniesionych obrażeń i związanych z nim trwałych następstw dla zdrowia i egzystencji poszkodowanego (tak SN w wyroku z dnia 10.01.1997 II CKN 41/96 niepubl).

W przypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia art. 444 § 1 kc stanowi, że naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu wydatki (koszty) pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeżeli są konieczne (niezbędne) i celowe (por. M. Nesterowicz (w:) Kodeks..., s. 425; G. Bieniek (w:) Komentarz..., s. 416; wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, M. Praw. 2008, nr 3, s. 116). Pojęcie „wszelkie koszty" oznacza koszty różnego rodzaju, których nie da się z góry określić, a których ocena, na podstawie okoliczności sprawy, należy do sądu (wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, LEX nr 378025). Celowość ponoszenia wszelkich wydatków może być związana nie tylko z możliwością uzyskania poprawy stanu zdrowia, ale też z potrzebą utrzymania tego stanu, jego niepogarszania (por. wyrok SN z dnia 26 stycznia 2011 r., IV CSK 308/10, LEX nr 738127). Zawsze jednak obowiązek zwrotu dotyczy wydatków rzeczywiście poniesionych i nie wystarczy wykazanie, że były one obiektywnie potrzebne (wyrok SA w Poznaniu z dnia 8 lutego 2006 r., I ACa 1131/05, LEX nr 194522).

W kosztach odszkodowania na sumę 4.292,70zł Sąd uwzględnił:

- żądanie 2.312, 68 zł za zakup sprzętu rehabilitacyjnego i przystosowanie pokoju powoda do jego potrzeb. Z faktur na sprzęt dla powoda i zakup specjalnego łóżka wynika, że był to koszt 2.091,02 zł. Dodatkowo poniesiono koszty remontu podłogi, w celu lepszego utrzymania czystości i transportowania powoda z wydatkiem 1.170,34 zł. Łącznie poniesiono w związku z powyższym koszty na kwotę 3371,36 zł co pomniejszono o 70% i dało kwotę 1.011,41 zł.

- żądanie 7.656,33 zł za pobyt rehabilitacyjny w placówce (...) w K.. Wg faktur pobyt kosztował 10.937,62 zł, co pomniejszono o 70% dało kwotę 3.281,29 zł Leczenie w placówce było uzasadnione, powód trafił tam trzy miesiące po wypadku, gdy na leczenie rehabilitacyjne w ramach NFZ musiałby czekać.

Naprawienie szkody wywołanej uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, poza odszkodowaniem obejmującym wszelkie wynikłe z tego koszty, może polegać na świadczeniu renty. Na podstawie art. 444 § 2 k.c., jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Poszkodowanemu przysługuje roszczenie o rentę, jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia zwiększyły się jego potrzeby. Zwiększenie potrzeb poszkodowanego polega na konieczności pokrycia kosztów utrzymania, powstałych wyłącznie w następstwie zdarzenia szkodzącego. Będą nimi wszelkie koszty związane z zapewnieniem poszkodowanemu stałej lub doraźnej opieki, koszty zmiany warunków bytowych (środki lokomocji, mieszkanie; por. wyrok SN z dnia 13 października 1976 r., IV CR 487/76, LEX nr 7854), zmiany diety itp.

W sytuacji powoda niewątpliwie żądanie domagania się renty na zwiększone potrzeby oraz zmniejszenie widoków powodzenia na przyszłość jest uzasadnione i uwarunkowane stanem jego niepełnosprawności, niemożności samodzielnej egzystencji oraz wydatkami potrzebnymi na leczenie. W orzecznictwie podkreśla się przy tym, iż do zasądzenia renty nie jest konieczne wykazanie, że poszkodowany rzeczywiście ponosi takie wydatki, wystarczające jest bowiem samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwa czynu wyrządzającego szkodę. Odpowiada ona przy tym szkodzie wyrażającej się w stale powtarzających się wydatkach; roszczenie to jest zaś niezależne od sposobu wydatkowania uzyskanych z tego tytułu świadczeń. Wystarczające jest w tym wypadku samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwa czynu wyrządzającego szkodę; poszkodowany nie jest zobowiązany do udowodnienia poniesionych wydatków i może dochodzić roszczenia także wówczas, jeżeli dysponuje wystarczającymi środkami z innych tytułów bądź też opiekę nad nim sprawują najbliżsi (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 1969 r., sygn. I PR 28/69, Lex Polonica nr 300827, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2012 r., sygn. V CSK 57/11, Lex Polonica nr 3928599).

Jak wykazało postępowanie dowodowe powód R. L. (1) znajduje się obecnie w stanie wegetatywnym, wymaga stałej rehabilitacji, by nie doszło do regresu i pogorszenia aktualnej kondycji psychofizycznej, jest uzależniony całkowicie od pomocy osób trzecich.

Sąd przyznał powodowi bieżącą rentę w kwocie 1.810.30 zł ( 6.034,33 zł pomniejszone o 70% przyczynienia ) płatną miesięcznie po upływie miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia uwzgledniającego roszczenie renty. Wyrzeczenie takie oparto na treści art. 754 (1) par 1 kpc w zw z art. 14 ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności z dnia 7 kwietnia 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 933), który stanowi, że do zabezpieczeń udzielonych w postępowaniach zabezpieczających wszczętych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się art. 754 ¹ i art. 757 ustawy zmienianej w art. 2, w brzmieniu dotychczasowym. W niniejszej sprawie w ramach zabezpieczenia z dnia 30.07.2014 roku (k.213) przyznano powodowi rentę w kwocie 4000 zł od dnia 10.04.2017 roku. Powód posiadał zatem zabezpieczone potrzeby w okresie od daty wskazanej w sentencji postanowienia o udzieleniu zabezpieczania renty tj. 10.07.2014 roku do upadku zabezpieczania, którego moment określa art. 754 (1) par 1 kpc. Ponadto cofnął częściowo żądanie renty za okres pobierania renty wynikającej z postanowienia o zabezpieczeniu i dlatego na na zasadzie art. 350 kpc w zw. z art. 203 kpc umorzono postepowanie w tym zakresie orzekając – jak w pkt V wyroku.

Na bieżąca rentę w kwocie 6.034,33 zł składają się:

1.  leki oraz środki medyczne wymienione przez powoda w pozwie udowodnione zeznaniami jego matki i zalecaniami wynikającymi z kart leczenia szpitalnego na kwotę 668,33 zł, w tym 200 zł leki i 335 zł środki higieniczne i medyczne i 133,33 zł na pampersy, cewniki, worki nierefundowane. Worki na mocz, cewniki, strzykawki i pieluchy powód ma refundowane w 70%. Wydatki na ten cel, które ponosi jego matka po odliczaniu refundacji to 400 zł na 3 miesiące ( 400 zł/3 = 133,33 zł miesięcznie). Od kwoty tej odjęto 153 zł zasiłku pielęgnacyjnego powoda, co dało 515,33 zł

2.  wg opinii biegłych dieta zbilansowana kalorycznie, której wymaga powód nie powoduje wzrostu w wydatkach na jego utrzymanie. Sąd nie uwzględnił zatem tej pozycji w rencie.

3.  koszty rehabilitacji w kwocie 1967 zł miesięcznie. Jak wynika z opinii biegłego rehabilitanta powód wymaga rehabilitacji prowadzonej przez profesjonalistę po 2 godziny dziennie od poniedziałku do soboty, bez świąt i niedziel czyli przez około 300 dni rocznie oraz wymaga rocznie 2 turnusów rehabilitacyjnych stacjonarnych. W ramach NFZ może nieodpłatnie korzystać z 80 dni zabiegowych i wykorzystać jeden turnus rehabilitacyjny stacjonarny. Powód poza świadczeniami nieodpłatnymi w ramach NFZ z tytułu rehabilitacji musi zapłacić za 220 dni zabiegów w domu ( 300 dni – 80 dni do wykorzystania w NFZ) po 2 godziny, co przy dokumentowej przez niego stawce 40 zł za godzinę zabiegów daje 17.600 zł rocznie. Do kwoty tej należy doliczyć jeden odpłatny turnus rehabilitacyjny, który kosztuje wg zeznań matki powoda 6000 zł. Rocznie powód ponosi z tytułu rehabilitacji koszty 23.600zł, co miesięcznie daje 1967 zł.

4.  opieka 2.971 zł. Stawka wskazana w pozwie zdaniem Sądu była zbyt wysoka, gdyż odnosiła się do stawek profesjonalnych podmiotów, a nad powodem sprawuje opiekę matka która została do tego przeszkolona. Wynagrodzenie z tytułu kosztów opieki nad synem nie może stanowić dla bliskich źródła wzbogacenia, dlatego Sąd odniósł je do minimalnego wynagrodzenia netto w 2017 roku kwoty 1459 zł. Biorąc pod uwagę, że powód wymaga opieki całodobowej, co odpowiada 3 etatom, według w/w wynagrodzenia minimalnego netto, maksymalne koszty opieki policzone być powinny w kwocie 4377 zł (1459 zł x 3). Od powyższej wartości odliczyć należy świadczenie pobierane z tytułu opieki przez matkę powoda w 2017 roku, czyli 1406 zł świadczenia pielęgnacyjnego, co daje kwotę 2.971 zł miesięcznie.

5.  utracony dochód 581 zł. Powód mógł zarobkować jako mechanik z najniższą średnią krajową po ukończeniu szkoły zawodowej tj. najwcześniej od lipca 2013 roku ( w momencie wypadku 28.08.2012 roku był uczniem 2 klasy szkoły zawodowej) różnica między wskazanym przez pełn. minimalnym wynagrodzeniem z 2013 roku na 1.181 zł, a pobieraną rentą socjalną, której wysokość wynika z zeznań matki powoda czyli kwotą 600 zł, wynosi 581 zł. Sąd nie odliczył kwoty 855,38 zł gdyż jest to suma renty socjalnej i rodzinnej, która przysługuje powodowi po śmierci ojca i nie ma związku z tym wypadkiem. Sąd wziął pod uwagę wyliczenia pełn. powoda, przyjął jednak jako składową renty kwotę 581 zł która ostatecznie po przyjęciu przyczynienia się powoda do wypadku stawić będzie kwotę niższą niż żądana z tego tytułu 325,62 zł.

Sąd częściowo skapitalizował rentę w okresie od dnia 1.01.2013 do 10.07.2014 roku z uwagi na udzielenie zabezpieczenia tego roszczenia, wypłacanie powodowi renty w kwocie 4000 zł w trakcie procesu. W pozostałej części uwzględniając pismo pełn. powoda z dnia 25.08.2017 roku precyzujące żądanie w zakresie renty powództwo oddalił, bo uwzględniając wysokość obliczonej przez Sąd renty (po pomniejszeniu o przyczynienie się przez powoda do skutków wypadku na poziomie 70%), która nie przekracza kwoty zabezpieczonej postanowieniem z dnia 30.07.2014 roku rozważanie przyznania powodowi dodatkowych kwot ponad udzielone zabezpieczenie jest bezpodstawne.

Renta skapitalizowana od 15.01.2013 roku do 30.06.2013 roku wynosi 7.299 zł przy przyjęciu 70% przyczynienia się powoda do szkody ( 24.330 zł pomniejszone o 70% przyczynienia). Na rentę tą składają się koszty 515,33 zł miesięcznie za koszty leków i środków medycznych w okresie 4,5 miesiąca ( 2.319 zł), koszty rehabilitacji 1967 zł w okresie 4,5 miesiąca ( 8.852 zł ) i koszty opieki 2.924,14 zł w okresie 4,5 miesiąca, co dało 13.159 zł ( potrójne minimalne wynagrodzenie z 2013 roku czyli 3.544,14 zł pomniejszone o pobierane w tym czasie przez matkę powoda świadczenie pielęgnacyjne z dodatkami w kwocie 620 zł czyli 2.924,14 zł) Powód dopiero w dniu 15.01.2013 roku powrócił do domu po hospitalizacji.

Renta skapitalizowana od 1.07.2013 do 31.12.2013 roku wynosi 10.417,5 zł ( przy przyjęciu 70% przyczynienia się powoda do szkody ( 34.725 zł pomniejszone o 70% przyczynienia) . Na rentę tą składają się koszty 515,33 zł miesięcznie za koszty leków i środków medycznych w okresie 6 miesiąca ( 3.092 zł), koszty rehabilitacji 1967 zł w okresie 6 miesięcy ( 11.802 zł ) i koszty opieki 2.724,14 zł w okresie 6 miesiąca, co dało 16.345 zł zł ( potrójne minimalne wynagrodzenie z 2013 roku czyli 3.544,14 zł pomniejszone o pobierane w tym czasie przez matkę powoda świadczenie pielęgnacyjne z dodatkami w kwocie 820 zł czyli 2.724,14 zł) oraz utracony dochód 581 zł miesięcznie w okresie 6 miesięcy ( 3,486 zł).

Renta skapitalizowana od 1.01.2014 roku do 30.04.2014 wynosi 7.146 zł ( przy przyjęciu 70% przyczynienia się powoda do szkody ( 23.819 zł pomniejszone o 70% przyczynienia) . Na rentę tą składają się koszty 515,33 zł miesięcznie za koszty leków i środków medycznych w okresie 4 miesięcy ( 2.061,32 zł), koszty rehabilitacji 1.967 zł w okresie 4 miesięcy ( 7.868 zł ) i koszty opieki 2891,6 zł w okresie 4 miesięcy co dało 11.566 zł ( potrójne minimalne wynagrodzenie z 2014 roku czyli 3.711,6 zł pomniejszone o pobierane w tym czasie przez matkę powoda świadczenie pielęgnacyjne z dodatkami w kwocie 820 zł czyli 2.891,6 zł) oraz utracony dochód 581 zł miesięcznie w okresie 4 miesięcy ( 2.324 zł).

Renta skapitalizowana od 1.05.2014 roku do 10.07.2014 wynosi 3.523 zł ( przy przyjęciu 70% przyczynienia się powoda do szkody ( 11.743 zł pomniejszone o 70% przyczynienia) . Na rentę tą składają się koszty 515,33 zł miesięcznie za koszty leków i środków medycznych w okresie 2 miesięcy i 10 dni ( 1.048 zł), koszty rehabilitacji 1.967 zł w okresie 2 miesięcy i 10 dni ( 4.000 zł ) i koszty opieki 2.711,60 zł w okresie 2 miesięcy i 10 dni co dało 5.514 zł ( potrójne minimalne wynagrodzenie z 2014 roku czyli 3.711,6 zł pomniejszone o pobierane w tym czasie przez matkę powoda świadczenie pielęgnacyjne z dodatkami w kwocie 1.000 zł czyli 2.891,6 zł) oraz utracony dochód 581 zł miesięcznie w okresie 2 miesięcy i 10 dni ( 1.181 zł).

W sumie renta skapitalizowana wyniosła 28.385,50 zł.

Ustawowe odsetki od zadośćuczynienia i odszkodowania Sąd zasądził od dnia 10.07.2014r, dzień po doręczeniu pozwu. Brak w aktach i aktach likwidacji szkody jakiegokolwiek pisma w którym powód w procesie likwidacji szkody określiłby kwotowo swoje żądanie, odsetki przyznano zatem z momentem wyrażenia żądań finansowych i doręczenia ich wraz z odpisem pozwu pozwanej. W orzecznictwie istnieje ugruntowana linia pozwalająca na zasądzenie odsetek z datą wsteczną od momentu wezwania do zapłaty.

Odnośnie ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość, to żądanie to Sąd uwzględnił. Mimo nowelizacji przepisów o przedawnieniu roszczeń z czynów niedozwolonych, także obecnie jest możliwość ustalenia odpowiedzialności za skutki wypadku na przyszłość. Teza uchwały SN z dnia 24 lutego 2009 r. sygn. akt III CZP 2/09, brzmi, iż pod rządem art. 4421 § 3 k.c. powód dochodzący naprawienia szkody na osobie może mieć interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości. W uzasadnieniu powołanego orzeczenia Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, iż choć istotnie w obecnym stanie prawnym wyeliminowane zostało niebezpieczeństwo upływu terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie wcześniej niż szkoda ta się ujawniła, nadal aktualny pozostaje argument, iż ustalenie odpowiedzialności pozwanego na przyszłość ma na celu wyeliminowanie lub przynajmniej złagodzenie trudności dowodowych mogących wystąpić z kolejnym procesie odszkodowawczym z uwagi na upływ czasu pomiędzy wystąpieniem zdarzenia wywołującego szkodę, a dochodzeniem jej naprawienia. SN zaakcentował, iż aktualnie, gdy nie został w żaden sposób ograniczony czas, w jakim może ujawnić się szkoda na osobie prowadząc do powstania odpowiedzialności pozwanego za skutki danego zdarzenia, drugi, czy kolejny proces odszkodowawczy może toczyć się nawet po dziesiątkach lat od wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę. Trudności dowodowe z biegiem lat narastają, a przesądzenie w sentencji wyroku zasądzającego świadczenie odszkodowawcze o odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości, zwalnia powoda (poszkodowanego) z obowiązku udowodnienia istnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności podmiotu, na którym taka odpowiedzialność już ciąży. SN zwrócił też uwagę, iż ocena czy powód ma interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości z danego zdarzenia musi być dokonana każdorazowo z uwzględnieniem okoliczności konkretnej sprawy.

W niniejszej sprawie Sąd uznał, że powód wykazał interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość. Stan zdrowia powoda, co wynika z wniosków opinii biegłych nie ulegnie poprawie. Dalszy proces leczenia jak też rehabilitacji może ulec zwiększeniu i wymagać dalszych kosztów.

O kosztach Sąd rozstrzygnął w oparciu o art. 100 kpc. Powód wygrał sprawę w 45 %.Opłata od pozwu wyniosła 14.634 zł, opłata od pozwu od renty 1.087 zł – łącznie 15.721 zł. Koszty opinii biegłych w sumie wyniosły 9.568,61zł, strona pozwana uiściła zaliczkę w kwocie 2.000 zł, powinna jeszcze dopłacić kwotę 2.306 zł ( tj. część kosztów biegłych z uwzględnieniem 45% sprawy którą wygrał powód ). Dlatego też nakazano ściągnąć od strony pozwanej U. G. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Nowym Sączu kwotę 18.027 zł. kosztów postępowania. Pozostałe koszty procesu - koszty adwokackie zniesione.

SSO Monika Świerad