Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Nowy Sączu

POSTANOWIENIE

Dnia 24 kwietnia 2014r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu, Wydział III Cywilny Odwoławczy w składzie

następującym:

Przewodniczący - Sędzia SO Jacek Małodobry

Sędzia SO Zofia Klisiewicz ( sprawozdawca )

Sędzia SO Katarzyna Kwilosz – Babiś

Protokolant: staż. Kinga Burny

po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2014r.

na rozprawie

sprawy z wniosku M. S.

przy uczestnictwie D. B., M. K., W. B., L. B., R. D., S. B. (1), D. M., I. P., K. R., A. D., T. D.

o dział spadku po S. B. (2) i zniesienie współwłasności

na skutek apelacji uczestnika R. D.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Nowym Targu

z dnia 7 maja 2013 r. sygn. akt I Ns 1054/11

p o s t a n a w i a :

1.zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że nadać mu treść:

„I. ustalić, że przedmiotem działu spadku po S. B. (2)i zniesienia współwłasności nieruchomości są dz. ewid. nr: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...)wraz z zabudowaniami o łącznej pow. 5,76 ha, położone w P., objęte Kw nr (...), prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Limanowej Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w M.;

II. dokonać działu spadku i zniesienia współwłasności nieruchomości w ten sposób, że przyznać;

a/ S. B. (1) dz. ewid. nr (...), (...);

b/ D. M.dz. ewid. nr (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...)i udział wynoszący 1/3 część w dz. ewid. nr (...)i (...);

c/ I. P. dz. ewid. nr (...), (...), (...) i udział wynoszący ½ część w dz. ewid. nr (...);

d/ K. R.dz. ewid. nr (...), udział wynoszący ½ część w dz. ewid. nr (...) i (...), udział wynoszący 1/3 część w dz. ewid. nr (...)i (...);

e/ A. D.dz. ewid. nr (...), (...), (...), udział wynoszący ½ część w dz. ewid. nr (...), udział wynoszący 1/3 część w dz. ewid. nr (...)i (...);

f/ T. D.dz. ewid. nr (...), (...), (...);

g/ R. D. dz. ewid. nr (...), (...), (...);

h/ D. B.dz. ewid. nr (...), (...), (...);

III. spłat i dopłat nie zasądzać;

IV. wartość przedmiotu postępowania ustalić na kwotę 519 575,00 zł.

V. orzec, że wnioskodawczyni i uczestnicy postępowania ponoszą koszty związane ze swym udziałem w sprawie;”

2. w pozostałej części apelację oddalić;

3. orzec, że wnioskodawczyni i uczestnicy ponoszą koszty postępowania apelacyjnego związane ze swym udziałem w sprawie.

Sygn. akt III Ca 646/13

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 7.05.2013r. Sąd Rejonowy w Nowym Targu w sprawie z wniosku M. S.przy uczestnictwie D. B., M. K., W. B., L. B., R. D., S. B. (1), D. M., I. P., K. R., A. D., T. D.o dział spadku po S. B. (2)i zniesienie współwłasności nieruchomości, ustalił, że przedmiotem działu spadku po S. B. (2)i zniesienia współwłasności są nieruchomości położone w P., objęte księgą wieczystą nr (...)Sądu Rejonowego w Limanowej Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w M., oznaczone jako dz. ewid. nr: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...)wraz z zabudowaniami (pkt I sentencji), dokonał działu spadku i zniesienia współwłasności w ten sposób, że przyznał; S. B. (1)dz. ewid. nr (...), (...), D. M.dz. ewid. nr (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...)i współwłasność w 1/3 części w dz. ewid. nr (...)i (...)( po sprostowaniu), I. P.dz. ewid. nr (...)i (...)i współwłasność w ½ części w dz. ewid. nr (...)i (...), K. R.dz. ewid. nr (...), współwłasność w ½ części w dz. ewid. nr (...)i w dz. ewid. nr (...), współwłasność w 1/3 części w dz. ewid. nr (...)i (...), A. D.dz. ewid. nr (...), (...), (...), (...), (...), (...), współwłasność w ½ części w dz. ewid. nr (...)i w dz. ewid. nr (...), współwłasność w 1/3 części w dz. ewid. nr (...), (...), T. D.dz. ewid. nr (...), (...), (...), D. B.dz. ewid. nr (...), (...), (...)(pkt II a-g sentencji), zasądził od A. D.na rzecz R. D.spłatę w wysokości 30.067,00 zł , płatną w terminie jednego miesiąca od daty uprawomocnienia się postanowienia (pkt III sentencji), ustalił wartość przedmiotu postępowania na kwotę 519,575,00 zł, a wysokość opłaty sądowej na kwotę 1.000,00 zł (pkt IV sentencji), koszty postępowania zniósł ( pkt V sentencji).

Sąd Rejonowy podał, że wnioskodawczyni M. S.wniosła o zniesienie współwłasności nieruchomości, położonej w P., składającej się z dz. ewid. nr: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...)wraz z zabudowaniami, w ten sposób, że wnosiła, aby przyznać na własność i współwłasność S. B. (1)dz. ewid. nr: (...)i (...), D. M.dz. ewid. nr: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), współwłasność w 1/3 części w dz. ewid. nr: (...)i (...), I. P.dz. ewid. nr: (...), (...), współwłasność w ½ części w dz. ewid. nr: (...)i (...), K. R.dz. ewid. nr: (...), współwłasność w ½ części w dz. ewid. nr (...), współwłasność w ½ części w dz. ewid. nr (...), współwłasność w 1/3 części w dz. ewid. nr: (...)i (...), A. D.dz. ewid. nr: (...), (...), (...), (...), (...), (...), współwłasność w ½ cz. w dz. ewid. nr (...), (...), współwłasność w 1/3 części w dz. (...), (...), T. D.dz. ewid. nr: (...), (...), (...), D. B.dz. ewid. nr: (...), (...)i (...). Stanowisko to poparli uczestnicy D. B., M. K., W. B. (1), L. B., S. B. (1), D. M., I. P., K. R., A. D.i T. D..

Uczestnik R. D. wniósł o przyznanie mu ½ części dz. ewid. nr (...) z udziałem w zabudowaniach na co wnioskodawczyni i pozostali uczestnicy nie wyrazili zgody.

Podał dalej Sąd, że przedmiotowe gospodarstwo rolne stanowiło niegdyś własność małżonków S.i S. B. (2), którzy tytuł własności do niego uzyskali na podstawie Aktu Własności Ziemi nr (...). W wyniku dziedziczenia po S. B. (3) i S. B. (2)oraz W. B. (2)przedmiotowe gospodarstwo stało się współwłasnością wnioskodawczyni M. S.– w 96/432 częściach, uczestnika T. D.w 18/432 częściach, uczestników; R. D., S. D., D. D. (1), I. D., K. D., A. D.w 25/482 częściach, uczestników D. D. (2), M. K., W. B.i L. B.w 42/432 częściach. Obecnie ani wnioskodawczyni, ani też żaden z uczestników postępowania nie prowadzi gospodarstwa rolnego i nie zajmuje się rolnictwem. Obecnie pola nie są uprawiane.

Wnioskodawczyni i uczestnicy z wyjątkiem R. D. przedstawiając zgodny sposób podziału gospodarstwa rolnego wzięli pod uwagę okoliczność, że żadna z osób zainteresowanych nie zajmuje się czynnie rolnictwem i wg nich przedstawiony podział jest najlepszy, ponieważ w sposób najbardziej korzystny odzwierciedla interesy i aktualne potrzeby wszystkich stron. Z tego względu Sąd uznał, że zaproponowany sposób podziału gospodarstwa rolnego w naturze jest zgodny z przepisami dotyczącymi działu spadku i zniesienia współwłasności nieruchomości i orzekł jak w pkt II. Powołał się Sąd w tej kwestii na treść art. 213 k.c. i art. 215 k.c.

Odnośnie sporu pomiędzy uczestnikami, a R. D. dotyczącego dz. ewid. nr (...) podał Sąd, że należy go rozstrzygnąć na korzyść uczestników A. D., K. R. i D. M., bowiem są oni zgodni co do otrzymania jej po 1/3 części. Na działce tej znajdują się dwa budynki mieszkalne, stary i nowy. W nowym budynku obecnie mieszka A. D.. W starym budynku obecnie nikt nie mieszka. W nowym budynku uczestnicy planują dwa mieszkania , na parterze chce nadal mieszkać A. D., na piętrze, które jest obecnie nie wykończone planuje zamieszkać K. R., a w starym budynku chce zamieszkać D. M.. W/w uczestnicy deklarują zgodne korzystanie z tej współwłasności, a w przyszłości zgodny jej podział i w ten sposób realizację swoich potrzeb mieszkaniowych .

Ponieważ uczestnik R. D. nie przyjął żadnej z propozycji przyznania mu innych działek poza (...), Sąd uznał, że należy mu przyznać spłatę pieniężną i taką zasądził w kwocie 30.067,00 zł, stosownie do udziału we współwłasności jaki uczestnik posiadał i wartości przedmiotu postepowania, który został wyceniony przez biegłego sądowego inż. K. C. na kwotę 519.575,00 zł.

Przyznając uczestnikom A. D., K. R. i D. M. dz. ewid. nr (...) na współwłasność Sąd miał na względzie także sytuację materialną i rodzinną w/w uczestników, zwłaszcza uczestniczki D. M., która ma czworo dzieci i mieszka w wynajętym mieszkaniu, a jej mąż zarabia ok. 2000 zł miesięcznie.

Powołał się Sąd na treść art.; 210, 211, 212 § 1, 213, 215 k.c. oraz na treść art.; 617, 618, 619 § 1 , 622 i 623 k.p.c. O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 kpc.

Powyższe postanowienie zaskarżył uczestnik R. D. apelacją, w której zarzucił:

naruszenie prawa procesowego tj.;

- art. 622 § 2 kpc w zw. z art. 617 kpc i art. 688 kpc przez ich niezastosowanie i przyjęcie, że wszyscy współwłaściciele złożyli zgodny wniosek o dział spadku, w sytuacji gdy on takiego wniosku nie złożył,

-art. 510 § 1 i 2 kpc przez niewezwanie do udziału w sprawie w charakterze uczestniczki C. A., w której nieformalnym użytkowaniu jest dz. ewid. nr (...),

-art. 328 § 2 kpc przez brak wyjaśnienia podstawy prawnej orzeczenia oraz przez odwołanie się w sposób ogólny do zebranego materiału dowodowego,

-art. 232 kpc przez pominięcie dowodu z opinii biegłego rolnika w przedmiocie ustalenia możliwości podziału gospodarstwa rolnego w szczególności, czy taki podział jest zgodny z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej,

-art. 233 kpc przez nierozważenie wszechstronne zebranego w sprawie materiału dowodowego,

naruszenie prawa materialnego tj. art. 211, 213, 214 i 215 kc przez ich niewłaściwe zastosowanie, a także nierozważenie możliwości wydzielenia działek budowlanych.

Wskazując na powyższe zarzuty, apelujący wnosił o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji przy uwzględnieniu kosztów postępowania za obie instancje.

W postępowaniu apelacyjnym Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego rolnika na okoliczność ustalenia czy podział zaproponowany przez wnioskodawczynię i orzeczony przez Sąd Rejonowy nie jest sprzeczny z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej, a jeżeli tak, zaproponowanie ewentualnie innego podziału nienaruszającego te zasady.

Biegły wydał opinię, w której podał, że z uwagi na okoliczność, że żaden z uczestników nie deklaruje prowadzenia gospodarstwa rolnego, podział gospodarstwa rolnego zaproponowany przez wnioskodawczynię i orzeczony przez Sąd Rejonowy, jest zasadny. Biegły zaproponował tylko taką zmianę, w której dokonano by wydzielenia działki nadającej się do zabudowy dla uczestnika R. D. (k. 203-210).

W toku dalszego postępowania apelujący uczestnik wniósł o przyznanie mu dz. ewid. nr (...), (...), (...), bez dopłaty (k. 251), a wnioskodawczyni i uczestnicy: A. D., I. P., K. R., S. B. (1), D. M., D. B., M. K., D. B. (1), wyrazili na powyższą propozycję zgodę (k. 249 i 282). Pozostali uczestnicy nie zgłosili sprzeciwu.

Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy zważył co następuje;

Stosownie do treści art. 211 kc każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Zgodnie z treścią art. 213 kc jeżeli zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego przez podział między współwłaścicieli byłoby sprzeczne z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej, sąd przyzna to gospodarstwo temu współwłaścicielowi, na którego wyrażą zgodę wszyscy współwłaściciele.

W rozpoznawanej sprawie ani wnioskodawczyni, ani żaden z uczestników nie deklarują prowadzenia gospodarstwa rolnego, zresztą gospodarstwo będące przedmiotem postępowania od kilkunastu lat nie jest uprawiane. W tej sytuacji Sąd Okręgowy uznał stosownie do wniosków biegłego, że podział przedmiotowego gospodarstwa nie będzie sprzeczny z przepisami prawa i uwzględnił ostateczne zgodne wnioski stron. Wnioskodawczyni i uczestnicy, którzy byli zainteresowani otrzymaniem przedmiotu spadku w naturze, złożyli zgodną propozycję podziału gospodarstwa nie domagając się spłat ani dopłat. Apelujący wniósł o przyznanie mu dz. ewid. nr (...), (...), (...), a uczestnik A. D., któremu Sąd Rejonowy przyznał dz. ewid. nr (...) i (...) oraz udział ½ w dz. ewid. nr (...) wyraził na powyższe zgodę. Również uczestniczka I. P., której Sąd Rejonowy przyznał udział ½ w dz. ewid. (...) zgodziła się na przyznanie uczestnikowi R. D. tego udziału. W zamian zgodnie zaproponowano uczestniczce I. P. przyznanie dz. ewid. (...), którą Sąd Rejonowy przyznał uczestnikowi A. D..

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy dokonał działu spadku i zniesienia współwłasności zgodnie z propozycją stron. Zmiana orzeczenia dotyczyła nie tylko wniosków stron ale również pkt I i II w zakresie jakim Sąd Rejonowy popełnił błędy. Mianowicie w pkt I Sąd Rejonowy pominął dz. ewid. nr (...), która była przedmiotem postępowania i która została objęta dalszą częścią postępowania. Z kolei w pkt IIb Sąd przyznał D. M. dz. ewid. nr (...), która nie była własnością spadkodawczyni ani współwłasnością stron. Powyższe uchybienia należało w związku z apelacją wyeliminować co Sąd Okręgowy uczynił.

Zarzut apelującego naruszenia art. 510 § 1 i 2 kpc jest pozbawiony jakichkolwiek podstaw prawnych. Okoliczność, że dz. ewid. nr (...) jest w częściowym władaniu innych osób, nie daje podstaw do wezwania ich do udziału w niniejszej sprawie w charakterze zainteresowanych. Uczestniczka S. B. (1) zgodziła się na przyznanie jej tej działki, w związku z czym ewentualne spory o własność tej działki będą się toczyć w odrębnym postępowaniu.

W postępowaniu o dział spadku i zniesienie współwłasności zgodnie z treścią art. 618 § 1 kpc i art. 685 kpc spory o własność rozstrzygane są tylko pomiędzy współwłaścicielami i współspadkobiercami, co oznacza, że inne osoby nie są zainteresowane w tym postępowaniu.

Z uwagi na zgodny dział spadku i zniesienie współwłasności nieruchomości złożone w postępowaniu apelacyjnym zbędne stało się odnoszenie do pozostałych zarzutów apelującego. Ponieważ apelacja zaskarżała postanowienie Sądu Rejonowego w całości, po uwzględnieniu wniosków stron należało ją w pozostałej części oddalić.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na zasadzie art. 386 § 1 kpc i art. 385 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy postanowił na zasadzie art. 520 § 1 kpc uznając, że brak jest podstaw do odstąpienia od zasady w nim wyrażonej. W interesie apelującego było poniesienie kosztów apelacyjnych, bowiem przed Sądem Rejonowym nie wyrażał zgody na jakąkolwiek propozycję wnioskodawczyni i uczestników poza żądaniem przyznania mu dz. ewid. nr (...), a ten wniosek ostatecznie się nie ostał.

(...)