Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Nowy Sączu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 kwietnia 2019r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu, III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie

następującym:

Przewodniczący - Sędzia SO Katarzyna Kwilosz – Babiś (sprawozdawca)

Sędzia SO Mieczysław H. Kamiński

Sędzia SO Paweł Poręba

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Burnagiel

po rozpoznaniu w dniu 30 kwietnia 2019r. w Nowym Sączu

na rozprawie

sprawy ze skarg Skarbu Państwa –(...)

przy uczestnictwie (...) Spółki z o.o. Oddział w N. i W. K. prowadzącej działalność gospodraczą pod firmą Firma Handlowo - Usługowa (...)

na wyrok K. (...)

z dnia 20 lutego 2019 r., sygn. akt (...)

oraz na postanowienie K. (...)

z dnia 21 lutego 2019 r., sygn. akt(...)

1.  oddala skargę na wyrok K. (...) z dnia 20 lutego 2019 r. ;

2.  uchyla postanowienie K. (...) z dnia 21 lutego 2019r. w całości;

3.  zasądza od Skarbu Państwa (...) na rzecz (...) Spółki z o.o. Oddział w N. kwotę 2700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem kosztów postępowania skargowego.

(...)

Sygn. akt: III Ca 215/19

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 20 lutego 2019 r., sygn.(...) K. (...) uwzględniła odwołanie w zakresie podniesionego zarzutu naruszenia przepisu art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień publicznych ( dalej Pzp ) i nakazała odrzucenie oferty wykonawcy W. K. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą Firma Handlowo- Usługowa (...) jako zawierającej błąd w obliczeniu ceny oraz ponowne badanie i ocenę ofert, zaś pozostałe zarzuty odwołania uznała za niepotwierdzone (pkt 1 sentencji).

W pkt 2 sentencji K. (...)obciążyła zamawiającego (...) kosztami postępowania odwoławczego i zaliczyła w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7.500 zł uiszczoną przez odwołującego tytułem wpisu od odwołania (pkt 2.1.), a także zasądziła od zamawiającego(...) na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Oddział w N. kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu wynagrodzenia pełnomocnika (pkt 2.2.).

Powyższe orzeczenie zapadło na skutek rozpoznania odwołania wniesionego przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością Oddział w N. w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego - (...), przy udziale wykonawcy W. K. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą Firma Handlowo- Usługowa (...) zgłaszającej swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego. W odwołaniu zarzucono naruszenie:

- art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (dalej jako ustawa p.z.p.) w związku z zasadą jednolitej stawki VAT dla tzw. usług kompleksowych poprzez zaniechanie odrzucenia oferty (...), pomimo tego, ze zawierała błąd w obliczeniu ceny, polegający na zastosowaniu nieprawidłowej 23% stawki podatku VAT m in. do czynności dostawy worków, dokonywanej w ramach kompleksowej usługi przewozu zwłok ludzkich, do której znajduje zastosowanie 8% stawka podatku VAT,

- art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy p.z.p. w zw. z art. 3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji – poprzez zaniechanie odrzucenia oferty (...), pomimo że jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji,

względnie

- art. 90 ust. 1 ustawy p.z.p. poprzez zaniechanie wezwania (...) do przedłożenia wyjaśnień i dowodów potwierdzających możliwość wykonania istotnych części składowych przedmiotu zamówienia, zgodnie z wymaganiami określonymi przez Zamawiającego za cenę wskazaną w ofercie; a wskutek dopuszczenia się przez Zamawiającego ww. naruszeń,

- naruszenie art. 91 ust. 1 ustawy p.z.p. poprzez zaniechanie wyboru oferty odwołującej, pomimo tego, że nie podlegała ona odrzuceniu i była ofertą najkorzystniejszą spośród ofert niepodlegających odrzuceniu.

W uzasadnieniu orzeczenia K. (...) podała, że Zamawiający tj. (...), prowadzi w trybie przetargu ograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na ,,Usługi w zakresie przewozu i przechowywania zwłok ludzkich dla potrzeb Prokuratur Rejonowych Okręgu (...)”, znak postępowania: (...). Zamówienie zostało podzielone na 6 zadań, przy czym odwołanie rozpatrywane przez Izbę dotyczy Zadania nr 1. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych z dnia 15 stycznia 2019 r. pod numerem (...).

K. (...) ustaliła, iż przedmiotem zamówienia jest usługa polegająca na przewozie i przechowywaniu zwłok na potrzeby (...). Zamawiający opisując przedmiot zamówienia użył następujących kodów (...): (...) Usługi w zakresie specjalistycznego transportu drogowego osób- główny kod oraz (...) Usługi pogrzebowe i podobne- dodatkowy kod.

Zgodnie z treścią (...), w rozdziale II ,,Opis przedmiotu zamówienia” Zamawiający wskazał, że zakres usługi przewozu zwłok obejmuje transport zwłok poza terenem miasta, na terenie miasta, zabieranie, załadunek, wyładunek, worek i udostępnianie pomieszczeń.

W rozdziale XII ,,Opis sposobu obliczenia ceny oferty” Zamawiający nie zawarł informacji na temat stawki podatku VAT, jaka powinna zostać zastosowana przez wykonawców.

Stosownie do treści rozdziału XIII ,,Opis kryteriów, którymi Zamawiający będzie się kierował przy wyborze oferty wraz z podaniem znaczenia tych kryteriów i sposobu oceny ofert”, kryteria oceny ofert były następujące:

A. Najniższa cena- 60 pkt

1)  Cena Tz- transport zwłok poza terenem miasta za 1 km. W cenie ujęte jest zbieranie zwłok, załadunek zwłok, wyładunek zwłok, worek i inne niezbędne materiały zdaniem wykonawcy potrzebne do wykonania usługi, np. rękawice jednorazowe itp.- 25 pkt

2)  Cena Tm- transport zwłok teren miasta- ryczałt. W cenie ujęte jest zbieranie zwłok, załadunek zwłok, wyładunek zwłok, worek i inne niezbędne materiały zdaniem wykonawcy potrzebne do wykonania usługi, np. rękawice jednorazowe itp.- 25 pkt

3)  Cena za udostępnienie pomieszczenia w celu przechowywania lub wykonania sekcji zwłok na zlecenie prokuratora- 10 pkt

B. Najwyższa liczba samochodów- max liczba pkt- 20 pkt

1)  liczba samochodów 1-2 - 0 pkt

2)  liczba samochodów- 3 - 10 pkt

3)  liczba samochodów- 4 i więcej - 20 pkt

C. Termin płatności faktury VAT- max liczba pkt- 20 pkt

1)  termin płatności 14 dni- 0 pkt

2)  termin płatności 21 dni- 10 pkt

3)  termin płatności 30 dni- 20 pkt

K. (...)wskazała również, iż jak wynika z wniosku z dnia 15 stycznia 2019 r. w sprawie wszczęcia postępowania o udzielenie przedmiotowego zamówienia znajdującego się w dokumentacji postępowania przesłanej przez Zamawiającego, dokonując czynności ustalenia szacunkowej wartości zamówienia, Zamawiający zastosował jedną stawkę VAT w wysokości 8 %.

K. (...) uznała, że odwołanie zasługiwało na uwzględnienie w zakresie zarzutu dotyczącego naruszenia przepisu art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy p.z.p. poprzez zaniechanie odrzucenia oferty Przystępującego z uwagi na błąd w obliczeniu ceny polegający na zastosowaniu niewłaściwej stawki podatku VAT w zakresie jednego z elementów składających się na cenę ofertową, tj. worków.

W ocenie Izby słuszne jest stanowisko Odwołującego, zgodnie z którym w przedmiotowym postępowaniu mamy do czynienia z tzw. usługą kompleksową, co oznacza, że powinna zostać zastosowana jedna stawka podatku VAT. K. (...) wskazała przy tym, że ,,świadczenie kompleksowe” nie jest pojęciem ustawowym, lecz zostało wypracowane w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz w orzecznictwie krajowym. Powołując się stanowisko judykatury zaznaczyła, że dokonując ustaleń, czy mamy do czynienia ze ,,świadczeniem kompleksowym” należy w szczególności mieć na względzie cel gospodarczy realizacji danego świadczenia oraz jego dominujący charakter.

Mając na uwadze przedmiot zamówienia, jakim jest usługa polegająca na transporcie i przechowywaniu zwłok, K. (...)uznała, że w celu wykonania tej usługi koniecznym jest dostawa worków oraz innych materiałów (co zostało również wskazane w treści (...) przez samego Zamawiającego) niezbędnych do prawidłowego wykonania tej usługi, jak np. rękawiczki. W ocenie Izby uprawnionym jest wniosek, że bez worków prawidłowe wykonanie przedmiotowej usługi nie będzie możliwe. Innymi słowy dostawa worków w ramach przedmiotowej usługi ma charakter pomocniczy, a głównym celem zamówienia jest usługa obejmująca transport i przechowywanie zwłok.

K. (...) stwierdziła, że nie zasługuje na uwzględnienie stanowisko Przystępującego, wedle którego z uwagi na okoliczność, że czasami worki służyć będą do przechowywania materiału dowodowego, to wyłamują się z usługi kompleksowej. Zdaniem Izby nie wynika to bowiem z żadnego dokumentu składającego się na dokumentację postępowania ani nie zostało też potwierdzone przez samego Zamawiającego. Z treści (...) i ogłoszenia o zamówieniu wprost natomiast wynika, że usługa obejmująca transport i przechowanie zwłok obejmuje również dostawę worków.

(...) nie uwzględniła również argumentacji Zmawiającego, że pod poz. 180 załącznika nr 3 do ustawy o podatku od towarów i usług wymieniono tylko dostawę trumien, urn i tekstyliów pogrzebowych i to tylko tych dostarczanych wraz z trumną lub urną. Zamawiający wskazał, że nie zalicza się do nich worków, które służą do przechowania zwłok na okres ich zabezpieczenia i przewozu na potrzeby prokuratury.

W ocenie Izby okoliczności przedmiotowej sprawy wskazują, że worki są niezbędne w celu prawidłowego wykonania przedmiotowej usługi i wobec tego zasadnym jest uznanie, że mamy do czynienia ze świadczeniem kompleksowym. Tym samym rozdzielenie dostawy samych li tylko worków od pozostałych czynności składających się na świadczenie główne tj. transport i przechowanie zwłok miałoby sztuczny charakter.K. (...)podniosła przy tym, że również sam Zamawiający szacując przedmiot zamówienia zastosował jedną stawkę podatku VAT w wysokości 8%, co oznacza że także sam Zamawiający potraktował przedmiotową usługę jako świadczenie kompleksowe.

K. (...) podkreśliła ponadto, że cena oferty powinna być wskazana w sposób prawidłowy w tym powinna zostać zastosowana przez wykonawcę prawidłowa stawka podatku VAT.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 86 ust. 1 pkt 3 ustawy p.z.p. w związku z art. 3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Izba uznała, że zarzut ten nie potwierdził się. W tym zakresie stanowisko Odwołującego opierało się przede wszystkim na porównaniu cen, jaki Przystępujący zaoferował dla zadania 1 i dla zadania 2 oraz powiązane było z zarzutem ewentualnym w zakresie rażąco niskiej ceny. Zdaniem K. (...) samo porównanie cen zaoferowanych przez Przystępującego dla zadania 1 i dla zadania 2 nie jest wystarczające dla wykazania, że działanie takie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji. W ocenie Izby, Przystępujący wyjaśnił w sposób wiarygodny powody, dla których ceny zostały oszacowane odmiennie w zależności od zadania. Każde zadanie obejmuje inny okręg, na którego terenie zamówienie będzie wykonywane, co przy uwzględnieniu argumentacji związanej z koniecznością zatrudnienia dodatkowych osób oraz zakupu dodatkowego auta w przypadku uzyskania zamówienia w zadaniu 2, mogło przekładać się na zaoferowanie wyższych cen. Odwołujący nie wykazał w tym zakresie okoliczności przeciwnych.

Wobec uwzględnienia zarzutu nr 1 Izba uznała za bezprzedmiotowy zarzut ewentualny dotyczący naruszenia art. 90 ust. 1 ustawy p.z.p. poprzez zaniechanie wezwania Przystępującego do złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny.

Z kolei zarzut naruszenia art. 91 ust. 1 ustawy p.z.p. przez zaniechanie wyboru oferty Odwołującego pomimo tego, że nie podlegała ona odrzuceniu i była ofertą najkorzystniejszą spośród ofert niepodlegających odrzuceniu, Izba oceniła jako nieuzasadniony, gdyż w treści uzasadnienia odwołania Odwołujący nie przytoczył żadnej argumentacji na poparcie tego zarzutu.

O kosztach postępowania odwoławczego Izba orzekła na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy p.z.p. oraz przepisów rozporządzenia Prezesa rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania, (Dz. U. z 22 maja 2018 r., poz. 972), stosownie do wyniku postępowania.

Postanowieniem z dnia 21 lutego 2019 r., sygn. (...), K. (...) sprostowała z urzędu oczywistą omyłkę w sentencji wyroku z dnia 20 lutego 2019 r., w pkt 2.2., gdzie powinno być:

2.2. zasądza od zamawiającego (...)na rzecz odwołującego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Oddział w N. kwotę 11.100 zł stanowiącą koszty poniesione z tytułu wpisu od odwołania i wynagrodzenia pełnomocnika.

W uzasadnieniu K. (...) stwierdziła, że omyłkowo nie podała w zasądzonej na rzecz Odwołującego kwocie stanowiącej koszty postępowania odwoławczego, kosztów poniesionych z tytułu wpisu od odwołania.

Na powyższe orzeczenia skargi wniósł Zamawiający- (...).

WyrokK. (...) z dnia 20 lutego 2019 r. został zaskarżony w części uwzględniającej odwołanie w zakresie podniesionego zarzutu naruszenia przepisu art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy p.z.p. i nakazującej odrzucenie oferty wykonawcy W. K. oraz ponowne badanie i ocenę ofert. Rozstrzygnięciu temu zarzucono:

1)  naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy p.z.p. poprzez niewłaściwe przyjęcie, iż odwołanie zasługiwało na uwzględnienie w zakresie zarzutu dotyczącego naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy p.z.p.

2)  naruszenie art. 192 ust. 2 ustawy p.z.p. w zw. z art. 328 § 3 k.p.c. poprzez brak uzasadnienia, na jakiej podstawieK. (...)uwzględniła odwołanie.

W oparciu o powyższe zarzuty Zamawiający wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez jego uchylenie w zaskarżonej części, a także o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi na skargę (...) sp. z o.o. wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od skarżącego na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Natomiast przystępująca po stronie Zamawiającego W. K. wniosła o uwzględnienie skargi

Postanowienie K. (...)z dnia 21 lutego 2019 r. zostało zaskarżone w całości. Orzeczeniu temu zarzucono naruszenie art. 350 § 1 k.p.c., które to uchybienie miało istotny wpływ na wynik sprawy poprzez sprostowanie oczywistej omyłki pisarskiej w pkt 2.2. sentencji wyroku z dnia 20 lutego 2019 r., podczas gdy tryb sprostowania przewidziany w art. 350 k.p.c. służy jedynie do usuwania z tekstu orzeczenia niedokładności, błędów pisarskich albo rachunkowych lub innych oczywistych omyłek, a nie do naprawy istotnych/ poważniejszych wad orzeczenia, jak w niniejszym przypadku do zmiany zasądzonych od Zamawiającego kosztów postępowania odwoławczego.

W oparciu o powyższe zarzuty Zamawiający wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez jego uchylenie w całości oraz o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi na powyższą skargę odwołująca (...) sp. z o.o. wniosła o jej oddalenie w całości i zasądzenie od Zamawiającego na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Skarga na wyrok K. (...) z dnia 20 lutego 2019 r. okazała się bezzasadna, zasługiwała natomiast na uwzględnienie skarga na postanowienie K. (...)z dnia 21 lutego 2019 r.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów podniesionych w skardze na wyrok K. (...) z dnia 20 lutego 2019 r., na wstępie podkreślić należy, że nie budziło wątpliwości Sądu Okręgowego, iż będąca przedmiotem postępowania o udzielenie zamówienia publicznego usługa przewozu i przechowywania zwłok ludzkich stanowi usługę kompleksową. W konsekwencji powinna do niej znaleźć zastosowanie jedna stawka podatku VAT, w tym przypadku wynosząca 8 %. W orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej jak i sądów krajowych (por. orzeczenia przywołane przez K. (...)w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku) utrwalone jest bowiem stanowisko, że usługi kompleksowe należy traktować jako całość, bez wyodrębniania poszczególnych czynności, nawet jeśli są opodatkowane różnymi stawkami VAT. Oznacza to, że świadczenie takie winno zostać opodatkowane w całości z zastosowaniem takiej stawki, jaka właściwa jest dla usługi zasadniczej.

Z dokumentacji przetargowej jednoznacznie wynika, że dostawa worków nie stanowi celu samego w sobie, ale jest środkiem służącym bezpośrednio realizacji usługi głównej. Oczywistym jest, że nie da się zabrać z miejsca zdarzenia ani przetransportować zwłok bez użycia takiego narzędzia jak worek. Cel dostawy worków jest zdeterminowany przez charakter usługi głównej. Sam Zamawiający opisując cenę jako kryterium oceny ofert wskazał, że w cenie ujęty jest worek i inne niezbędne materiały - zdaniem wykonawcy - potrzebne do wykonania usługi. Tym samym potwierdził, że worek jest niezbędny do realizacji usługi zasadniczej. Pomiędzy dostawą worków a usługą polegającą na transporcie i przechowywaniu zwłok istnieje zatem taki związek funkcjonalny, który w pełni uzasadnia traktowanie przedmiotu zamówienia jako usługi kompleksowej. Nie budziło to też wątpliwości Zamawiającego, gdy przygotowywano wniosek o rozpoczęcie postępowania o udzielenie przedmiotowego zamówienia publicznego. We wniosku tym, stanowiącym dokument wewnętrzny Zamawiającego datowanym na dzień 15.01.2019 r., wskazano tylko jedną stawkę podatku VAT, tj. 8%.

Skarżący podnosi w skardze, że skoro Zmawiający wskazał w (...) stawkę podatku VAT, którą należało zastosować do przedmiotu zamówienia, a wykonawca nie zastosował tej stawki w ofercie, to należy uznać, że oferta zawiera niezgodność ze (...), która może podlegać poprawie w trybie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy p.z.p. Podkreślić jednak należy, że w tym przypadku twierdzenie to nie polega na prawdzie, bowiem w żadnym miejscu(...) nie określono stawki podatku VAT, jaką należało przyjąć do obliczenia ceny. W rozdz. XII w pkt 1 Specyfikacji Zamawiający wskazał jedynie, że cena oferty uwzględnia wszystkie zobowiązania, musi być podana w PLN cyfrowo, z wyodrębnieniem należnego podatku VAT. Stawka podatku nie została też wskazana w załącznikach do (...), w szczególności w formularzu ofertowym wykonawcy i projekcie umowy.

Konsekwencją nieokreślenia stawki podatku VAT w (...) jest brak możliwości zastosowania przewidzianego w art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy p.z.p. trybu poprawienia przez Zamawiającego omyłek występujących w ofercie. Stosownie do tego przepisu Zamawiający poprawia w ofercie inne (niż oczywiste omyłki pisarskie i rachunkowe) omyłki polegające na niezgodności oferty ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia, niepowodujące istotnych zmian w treści oferty. Skoro Zamawiający nie podał w (...) konkretnej stawki podatku VAT, to nie może dojść do wystąpienia innej omyłki w rozumieniu w/w przepisu, ponieważ nie wystąpi wówczas ustawowa przesłanka niezgodności oferty ze specyfikacją wobec braku dwóch potrzebnych do porównania elementów.

Kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia skargi ma odpowiedź na pytanie, czy nieprawidłowe określenie stawki podatku VAT w formularzu ofertowym stanowi błąd w rozumieniu art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy p.z.p. skutkujący koniecznością odrzucenia oferty. Należy zauważyć, że w tym zakresie orzecznictwo K. (...) nie jest jednolite. W niektórych orzeczeniach ( np. cytowanych w apelacji) podnosi się, że ze względu na ratio legis tego przepisu nie każdy błąd w stawce podatku VAT winien skutkować odrzuceniem oferty. Wskazuje się np., iż podanie w cenie oferty nieprawidłowej niższej stawki podatku od towarów i usług godzi w uczciwą konkurencję, natomiast zastosowanie przez wykonawcę stawki podstawowej VAT nie może być uznane za niekonkurencyjne w stosunku do innych wykonawców. W orzecznictwie K. (...)są też poglądy odmienne – zbieżne ze stanowiskiem zaprezentowanym w zaskarżonym wyroku ( por. np. wyroki K. (...) w sprawach: (...), (...), (...)). Również w wypowiedziach przedstawicieli doktryny poglądy na ww. kwestię są różne.

W ocenie Sądu Okręgowego kierując się potrzebą równego traktowania wykonawców pierwszeństwo należy przypisać wykładni literalnej. Art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy p.z.p. stanowi, że Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera błędy w obliczeniu ceny lub kosztu. Ustawodawca w żaden sposób nie dookreślił, jakie błędy skutkują odrzuceniem oferty, nie dokonał w tym zakresie żadnego zróżnicowania. Przyjąć zatem należy, że chodzi tutaj o każdy błąd polegający na zastosowaniu nieprawidłowej stawki VAT, i to niezależnie od tego, czy wykonawca zastosował stawkę niższą czy też wyższą od prawidłowej.

Odrzucenie oferty z powodu błędów w jej obliczeniu wynika z roli ceny, jaką pełni ona w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Cena bowiem jest jednym z podstawowych kryteriów wyboru oferty, a zatem nie może być żadnych wątpliwości co do jej wysokości i sposobu obliczenia (Norek Emil A., Prawo zamówień publicznych. Komentarz, wyd. III). Jeżeli mówić o „cenie” czy „błędach w obliczaniu ceny”, to nie sposób przyjąć cenę - skoro ma to być cena brutto - z nieprawidłową stawką podatku od towarów i usług, gdyż byłaby to ewidentnie cena błędnie obliczona.

Trzeba mieć na uwadze to, że o porównywalności ofert w zakresie oferowanej ceny można mówić wyłączne w tych przypadkach, w których porównywane ceny zostały obliczone według tych samych reguł. Podkreślenia wymaga, iż stosownie do art. 36 ust. 1 pkt 12 ustawy p.z.p. zamawiający jest zobowiązany do określenia w (...) opisu sposobu obliczenia ceny, a ten jest przecież wiążący dla wykonawców. Tylko takie oferty, które zawierają cenę obliczoną zgodnie ze sposobem wskazanym w (...), mogą być przedmiotem porównania przez zamawiającego w toku czynności wyboru najkorzystniejszej oferty. Regułą jest, że formularze ofertowe zawierają żądanie adresowane do wykonawców, aby przy obliczaniu ceny podawali cenę jednostkową netto, stawkę podatku VAT, kwotę podatku, kwotę netto i brutto wartości prac dla danego zakresu przedmiotowego. Wskazanie stawki podatku VAT wraz z odpowiadającą jej kwotą podatku mieści się w pojęciu „sposób obliczenia ceny”. Nie może przy tym być tak, że podanie przez wykonawców jakichkolwiek stawek podatku VAT mieści się w prawidłowym wskazaniu sposobu obliczenia ceny. Chodzi bowiem o stawki podatku wynikające z przepisów prawa obowiązujących na dzień składania ofert (Babiarz Stefan i in., Prawo zamówień publicznych. Komentarz, wyd. III).

Podkreślić należy, że w kwestii tej wypowiedział się również Sąd Najwyższy, który w uchwałach z dnia 20 października 2011 r., sygn. III CZP 52/11 i CZP 53/11 stwierdził, iż określenie w ofercie ceny brutto z uwzględnieniem nieprawidłowej stawki podatku od towarów i usług stanowi błąd w obliczeniu ceny, jeżeli nie ma ustawowych przesłanek wystąpienia omyłki (art. 89 ust. 1 pkt 6 w związku z art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy p.z.p.). Sąd Najwyższy uznał, że wystąpienie błędu, o którym stanowi art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy p.z.p. należy oceniać w kategoriach obiektywnych, a więc niezależnych od zawinienia lub motywów zachowania wykonawcy przy kształtowaniu treści oferty. Nadto zauważył, iż okoliczność, że wskazanie przez wykonawcę stawki wyższej niż obowiązująca może nie czynić jego oferty konkurencyjną nie ma istotnego znaczenia. Do dokonania oceny, czy dochodzi do naruszenia zasad uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, niezbędne jest stosowanie kryteriów zobiektywizowanych i nie jest możliwa każdorazowo ocena wpływu wadliwej stawki podatku na warunki konkurencji w postępowaniu o zamówienie publiczne. Stąd też, gdy na wybór oferty wpływa wysokość ceny brutto, cenotwórczy charakter podatku VAT wyklucza potraktowanie wskazanej przez wykonawcę błędnej stawki tego podatku jako okoliczności pozbawionej doniosłości prawnej.

Przyjęcie niewłaściwej stawki VAT stanowi zatem bezwzględną przyczynę odrzucenia oferty (Dzierżanowski Włodzimierz, Jerzykowski Jarosław, Stachowiak Małgorzata, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, wyd. VII). Jak stanowi art. 7 ustawy p.z.p., Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości. To na Zamawiającym, który wszczął postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, ciąży obowiązek prawidłowego i zgodnego z prawem przygotowania i przeprowadzenia tego postępowania. Jego obowiązkiem jest więc odrzucenie oferty zawierającej błędy w obliczeniu ceny. Zamawiający, który tego nie czyni, narusza art. 89 ust. 1 pkt 6 i art. 18 ustawy p.z.p. Te zasady odnoszą się do ofert wszystkich wykonawców, gdyż wszyscy winni być traktowani jednakowo. Z kolei wykonawcy jako przedsiębiorcy powinni starannie i rzetelnie przygotowywać swoje oferty.

W takim stanie rzeczy dla Sądu Okręgowego niewątpliwym było, że ze względu na zastosowanie nieprawidłowej stawki podatku VAT, oferta zawierała błąd w obliczeniu ceny skutkujący koniecznością jej odrzucenia. Zarzut naruszenia przez K. (...) art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy p.z.p. nie mógł zatem odnieść zamierzonego skutku.

Chybiony okazał się również drugi podniesiony w skardze na wyrok zarzut, a to naruszenia art. 192 ust. 2 ustawy p.z.p. poprzez brak uzasadnienia, na jakiej podstawie K. (...)uwzględniła odwołanie. Zgodnie z tym przepisem, Izba uwzględnia odwołanie, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia. Istotny wpływ na wynik postępowania to wpływ na wybór najkorzystniejszej oferty (wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 4 marca 2013 r., sygn. V Ca 3270/12). Istotność wpływu należy rozumieć jako doniosłość, ważność i dopuszczalność dokonanych naruszeń, które stanowią pewien próg czy też granicę, przy przekroczeniu której zachowania stron postępowania o zamówienie publiczne nie dadzą się pogodzić z przepisami prawa oraz zasadami prawa zamówień publicznych (wyrok K. (...)z 31 stycznia 2012 r., (...)).

Bezpośrednim celem powyższej regulacji jest ograniczenie wnoszenia środków ochrony prawnej w sprawach błahych i kwestionowania przez wykonawców mało istotnych błędów popełnianych przez zamawiających. W doktrynie wskazuje się, że nieistotny wpływ na wynik postępowania będzie miał miejsce przede wszystkim na etapie poprzedzającym składanie ofert. Z kolei nieprawidłowa ocena ofert ze swej istoty musi być traktowana jako uchybienie mające istotny wpływ na wynik postępowania. Przykładem naruszenia, które nie ma istotnego wpływu na wynik postępowania, może być niezamieszczenie w specyfikacji istotnych warunków zamówienia informacji na temat środków ochrony prawnej czy też zaniechanie zamieszczenia w specyfikacji istotnych warunków zamówienia informacji o sposobie porozumiewania się z wykonawcami (por. Skubiszak- Kalinowska Irena, Wiktorowska Ewa, Prawo zamówień publicznych, Komentarz aktualizowany; Dzierżanowski Włodzimierz, Jerzykowski Jarosław, Stachowiak Małgorzata, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, wyd. VII)

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż lakoniczność uzasadnienia przez K. (...)podstaw do uwzględnienia skargi wynika z oczywistego faktu, iż zaniechanie odrzucenia oferty ma zasadniczy wpływ na wynik postępowania. Jak już wyżej wskazano nieprawidłowości w ocenie ofert ze swej istoty mogą mieć wpływ na wynik postępowania. Czynność odrzucenia oferty jest czynnością powodującą istotne skutki dla wykonawcy, którego czynność ta dotyczy, oraz dla zamawiającego, ponieważ może przesądzić o odmiennym wyniku postępowania (Nowicki Józef Edmund, Prawo zamówień publicznych. Komentarz aktualizowany).

Jeśli zachodzi podstawa do odrzucenia oferty to Zamawiający zobowiązany jest to uczynić. Oferta odrzucona nie jest brana pod uwagę przy porównywaniu ofert i wyborze najkorzystniejszej oferty. Odrzucenie oferty jest bowiem czynnością uprzednią do wyboru oferty najkorzystniejszej. Jeśli zaś Zamawiający wbrew przepisom zaniecha odrzucenia oferty, to wpływa to na krąg wykonawców branych pod uwagę przy wyborze oferty, a w konsekwencji na wynik postępowania.

Z powyższych względów skarga na wyrok K. (...)z dnia 20 lutego 2019 r. nie zasługiwała na uwzględnienie, co skutkowało koniecznością jej oddalenia, o czym Sąd Okręgowy orzekł w pkt 1 sentencji na podstawie art. 198f ust. 2 zd. 1 ustawy P.z.p.

Uzasadniona okazała się natomiast skarga na postanowienie K. (...) z dnia 21 lutego 2019 r. w przedmiocie sprostowania wyroku z dnia 20 lutego 2019 r. Jakkolwiek skarżący błędnie zarzucił naruszenie art. 350 k.p.c., który w przedmiotowej sprawie nie miał zastosowania, to jednak słusznie wywodził, iż sprostowanie nie może prowadzić do merytorycznej zmiany orzeczenia.

Jak stanowi art. 185 ust. 7 ustawy P.z.p. do postępowania odwoławczego stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego o sądzie polubownym (arbitrażowym), jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Wśród tych przepisów znajduje się art. 1201 k.p.c. wedle którego, w terminie miesiąca od dnia wydania wyroku sąd polubowny może z urzędu sprostować błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki. Tak samo instytucję sprostowania reguluje art. 196 ust. 6 ustawy P.z.p., zgodnie z którym Izba może sprostować, w drodze postanowienia, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki popełnione w orzeczeniu. W takim przypadku przewodniczący składu orzekającego umieszcza na oryginale orzeczenia wzmiankę o jego sprostowaniu. Prezes Izby doręcza niezwłocznie stronom oraz uczestnikom postępowania odwoławczego lub ich pełnomocnikom odpisy sprostowanego orzeczenia wraz z odpisem postanowienia o sprostowaniu.

Ze względu na znaczną zbieżność przesłanek sprostowania określonych w art. 196 ust. 6 P.z.p. oraz w art. 350 k.p.c., zasadnym jest powołanie się na bogate orzecznictwo związane ze stosowaniem tego drugiego przepisu. Instytucja sprostowania orzeczenia nie może zatem zmierzać do zmiany rozstrzygnięcia sprawy zawartego w orzeczeniu, przy czym zmiana ta nie może nastąpić ani pod względem ilościowym, ani jakościowym. Oznacza to, że w drodze sprostowania nie może ulec zmianie ani przedmiot, ani zakres rozstrzygnięcia sprawy przez sąd. Natomiast powinna być usunięta zniekształcająca to rozstrzygnięcie oczywista omyłka, a zwłaszcza błąd pisarski lub rachunkowy. Ta omyłka ma być jednak oczywista, tzn. powinna być natychmiast rozpoznawalna i wynikać jednoznacznie z treści orzeczenia (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2000 r., sygn. I CZ 60/00)

Taka sytuacja nie miała jednak miejsca w rozpoznawanej sprawie. Pominięcie w punkcie 2.2 sentencji wyroku K. (...) kosztów poniesionych z tytułu wpisu od odwołania nie nosi znamion błędu pisarskiego, rachunkowego ani innej oczywistej omyłki. Punkt ten jednoznacznie wskazuje na kwotę 3.600 zł z tytułu zwrotu wynagrodzenia pełnomocnika. Tylko i wyłącznie ten koszt był objęty rozstrzygnięciem zawartym w pkt 2.2. Instytucja sprostowania wyroku nie może być zaś wykorzystywana do eliminowania błędów merytorycznych, a takiego właśnie błędu dopuściła się K. (...) pomijając koszty poniesione z tytułu wpisu od odwołania. Pominięcie w sentencji wyroku niektórych pozycji może być - zależnie od okoliczności - przedmiotem wniosku o uzupełnienie wyroku lub przedmiotem zaskarżenia, nie może zaś służyć za przesłankę do sprostowania wyroku (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 1967, sygn. II CZ 48/67).

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 198f ust. 2 zd. 2 ustawy p.z.p. uchylił postanowienie K. (...) z dnia 21 lutego 2019 r., o czym orzekł w pkt 2 sentencji.

O kosztach postępowania skargowego Sąd drugiej instancji orzekł stosownie do jego wyniku na podstawie art. 198f ust. 2 ustawy P.z.p. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c., art. 108 §1 k.p.c. i art. 198a ust. 2 ustawy P.z.p. oraz § 2 pkt 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2018.265). Koszty te obejmują kwotę 2.700 zł z tytułu wynagrodzenia radcy prawnego reprezentującego uczestnika (...) sp. z o.o.

(...)