Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Nowy Sączu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 02 października 2013 roku

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Tadeusz Piesowicz

Protokolant: Daniel Drożdż

po rozpoznaniu w dniu 02 października 2013 roku w Nowym Sączu

na rozprawie

odwołania B. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N.

z dnia 11 kwietnia 2013 roku znak: (...)

w sprawie B. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N.

o wysokość emerytury

oddala odwołanie

Sygn. akt IV U 855/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 02 października 2013 roku

Decyzją z dnia 11 kwietnia 2013 roku, znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. przyznał B. K. emeryturę od (...), tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego na podstawie przepisów art. 24 ust 1 i 1 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2009, Nr 153, poz. 1227 ze zm.) .

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła B. K., wnosząc o ustalenie jej wcześniejszej emerytury według, tzw. „ starych zasad”. Odwołującą się podniosła, że organ rentowy bezpodstawnie przyznał jej świadczenie według „nowych zasadach”, w sytuacji gdy w jej przypadku istniała możliwość ustalenia wcześniejszej emerytury w myśl zasad dotychczasowych. Odwołująca się podniosła, że już w marcu 2012 roku była w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w swojej sprawie i dowiedziała się, że będzie miała naliczoną emeryturę według starych zasad, kiedy w 2013 roku złoży wniosek, wskazując, że korzystny dla niej okres zatrudnienia ukończyła w 2012 roku. Ponadto podała, że następnie w 2013 roku po raz kolejny udała się ona do organu rentowego, gdzie dowiedziała się, że wniosek o wcześniejszą emeryturą winna złożyć najpóźniej 9 marca 2013 roku, co też uczyniła 11 marca 2013 roku, gdyż 9 marca 2013 roku była sobota. W ocenie odwołującej organ rentowy nie udzielił jej należytej informacji w przedmiocie ustalania emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie. Ustosunkowując się do zarzutów odwołującej organ rentowy podniósł, że zgodnie z art. 116 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba, że ustawa stanowi inaczej. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznych z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe ( Dz. U. Nr 237, poz.1412 ) precyzuje, że za wniosek uważa się zgłoszone na piśmie lub do protokołu żądanie przyznania świadczenia. W przedmiotowej sprawie odwołująca się wniosek o emeryturę zgłosiła w dniu 18 marca 2013 roku, a nie jak podnosi 11 marca 2013 roku. Organ rentowy oceniał zatem nabycie prawa do emerytury według stanu prawnego w dacie złożenia wniosku. W ocenie ZUS brak podstaw do rozpatrywania tego czy odwołująca spełnia warunki do przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym , gdyż zgodnie z art. 29 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych tylko ubezpieczeni, którzy nie osiągnął wieku emerytalnego mogą przejść na to świadczenie. Tym samym wniosek odwołującej o naliczenie emerytury według innych zasad jest bezpodstawny.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

B. K., ur. (...) powszechny wiek emerytalny 60 lat, 1 miesiąca ukończyła (...). Wniosek o emeryturę B. K. złożyła do organu rentowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. w dniu 18 marca 2013 roku, tj. po ukończeniu 60 lat, 1 miesiąca. Nie składała ona dotychczas do ZUS żadnego innego wniosku o emeryturę wcześniejszą przed wnioskiem z dnia 18 marca 2013 roku. Decyzją z dnia 4 czerwca 2004 roku organ rentowy ustalił jej kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 roku.

W rozpoznaniu wniosku z dnia 18 marca 2013 roku organ rentowy decyzją z dnia 11 kwietnia 2013 roku przyznał B. K. emeryturę od (...), tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego na podstawie przepisów art. 24 ust 1 i 1 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2009, Nr 153, poz. 1227 ze zm.) .

( dowód: wniosek, k. 1 akt rentowych, decyzja ZUS, k,. 32 akt rentowych dot. kapitału, decyzja ZUS, k. 67 akt rentowych )

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach organu rentowego, której wiarygodności i mocy dowodowej żadna ze stron nie kwestionowała w toku postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie B. K. nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszego postępowania była przede wszystkim weryfikacja tego, czy istnieją przesłanki do ustalenia odwołującej się wcześniejszej emerytury, według , tzw. „ starych zasad”.

W ocenie Sądu żądanie odwołującej się jest bezpodstawne, przede wszystkim dlatego, że nie składała ona przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego , wynoszącego dla kobiet urodzonych w okresie od dnia 1 stycznia 1953 r. do dnia 31 marca 1953 r. co najmniej 60 lat i 1 miesiąc - odpowiedniego wniosku o takie świadczenie.

W myśl regulacji art. 100 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2009, Nr 153, poz. 1227 ) prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa.

Wskazać jednak należy, że przepisy emerytalne bardzo rygorystycznie odnoszą się do warunku składania wniosku o świadczenie. Zgodnie bowiem z art. 129 ust 1 cyt. ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

Generalną zasadą prawa emerytalno-rentowego jest, że świadczenia wypłaca się na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia powstania prawa do emerytury (w tym emerytury pomostowej - art. 26 ust. 1 ustawy o e.p.) lub renty (tj. spełnienia ustawowych warunków), lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie. Reguła powyższa wyklucza możliwość wstecznego wypłacania świadczeń, tj. za okres po nabyciu prawa, a przed złożeniem wniosku, co w literaturze przedmiotu uzasadnia się zapobieganiem powstawaniu zjawiska kapitalizacji świadczeń (zob. I. Jędrasik-Jankowska, Prawo..., s. 185; T. Zieliński, Ubezpieczenia..., s. 212)

Można więc powiedzieć, że - jakkolwiek same świadczenia z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych nie ulegają przedawnieniu (z wnioskiem można wystąpić w każdym czasie) - przedawnieniu ulega roszczenie o wypłatę tych świadczeń w sytuacji niezgłoszenia wniosku o emeryturę lub rentę po nabyciu prawa do nich ( vide: wyroki – Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1994 r.: II URN 9/94 (OSNAPiUS 1994, nr 3, poz. 48) i II URN 10/94 (OSNAPiUS 1994, nr 3, poz. 49); z dnia 20 listopada 2001 r., II UKN 607/00 (OSNPUSiSP 2003, nr 16, poz. 188) oraz wyroki Sądu Apelacyjnego: w Białymstoku z dnia 14 listopada 2001 r., III AUa 568/01 (OSA 2002, z. 12, poz. 43) i w Warszawie z dnia 17 czerwca 1998 r., III AUa 473/98 (Lex nr 34836).

Dopiero złożenie wniosku o świadczenie powoduje obowiązek jego wypłaty, a ustawodawca nie przewidział możliwości wyrównania świadczenia osobom, które wystąpiły z wnioskiem o nie później, niż nabyły do niego prawo, jeżeli zwłoka spowodowana została brakiem staranności w prowadzeniu własnych spraw ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 stycznia 2013 r. III AUa 782/12, LEX nr 1246770).

W wyroku z dnia 10 lutego 2012 r., II UK 146/11, LEX nr 1166987, M.P.Pr. 2012/6/319-320 Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż mimo, że nie budzi wątpliwości stanowisko, że prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego powstaje z urzędu, a decyzja organu rentowego ma charakter deklaratoryjny, samo spełnienie się przesłanek warunkujących prawo do świadczenia in abstracto nie stanowi postawy do wypłaty świadczenia. Podstawę taką stanowi wniosek o przyznanie, a następnie wypłacenie świadczenia, tak więc niewątpliwie ustawodawca przypisał decydującą rolę woli uprawnionego, który nawet jeżeli spełnia przesłanki nabycia prawa do świadczenia nie musi z niego korzystać. Konsekwencją tego jest to, że dopiero złożenie wniosku o świadczenie powoduje obowiązek jego wypłaty, a ustawodawca nie przewidział możliwości wyrównywania świadczenia osobom, które wystąpiły z wnioskiem o nie później niż nabyły do niego prawo, jeżeli zwłoka spowodowana została brakiem staranności w prowadzeniu własnych spraw.

Stosownie do § 3 ust 1 i 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe ( Dz.U.2011 Nr 237, poz. 1412 ) postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że przepisy ustawy przewidują wszczęcie tego postępowania z urzędu. Wniosek ten stanowi zgłoszone na piśmie lub ustnie do protokołu w organie rentowym żądanie przyznania świadczenia.

Oznacza to, że prawo do świadczenia może być weryfikowane i realizowane dopiero po zgłoszeniu do właściwego organu rentowego wniosku o przyznanie świadczenia. Inicjatywa taka należy zawsze do ubezpieczonego.

W przedmiotowej sprawie B. K., ur. (...) powszechny wiek emerytalny 60 lat, 1 miesiąca ukończyła (...) i dopiero po ukończeniu 60 lat w dniu 18 marca 2013 roku złożyła do organu rentowego wniosek o emeryturę. W tej sytuacji w ocenie Sądu organ rentowy nie mógł w jej przypadku weryfikować żadnego innego świadczenia, niż z wieku powszechnego. ZUS nie był zobligowany do oceny możliwości przyznania odwołującej się ewentualnych świadczeń z wieku obniżonego.

Zgodnie z art. 24 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184. Wiek emerytalny dla kobiet urodzonych w okresie od dnia 1 stycznia 1953 r. do dnia 31 marca 1953 r. wynosi co najmniej 60 lat i 1 miesiąc.

W niniejszej sprawie organ rentowy zasadnie w rozpoznaniu wniosku z dnia 18 marca 2013 roku decyzją z dnia 11 kwietnia 2013 roku przyznał B. K. emeryturę, tzw. powszechną od (...), tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego na podstawie przepisów art. 24 ust 1 i 1 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2009, Nr 153, poz. 1227 ze zm.) . Organ rentowy prawidłowo oceniał jej przypadek według przepisów odnoszących się do kryteriów świadczenia w dacie złożonego przez nią wniosku, a nie w wieku obniżonym przed ukończeniem przez odwołującą się 60 roku życia.

W ocenie Sądu podnoszone przez odwołującą się kwestie związane z niewłaściwym pouczeniem jej przez organ rentowy nie mają znaczenie dla oceny niniejszej sprawy. Jeżeli odwołująca uważa, że był to błąd ZUS i poniosła z tego tytułu szkodę, to może ona dochodzić od organu rentowego odszkodowania ale w innym procesie na drodze cywilnej. Podnoszone przez B. K. argumenty nie mogą odnieść żądanego przez nią skutku w przedmiocie decyzji organu rentowego o przyznaniu świadczenia.

Sąd zwrócił uwagę też na to, że wiek, uprawniający do emerytury wcześniejszej 55 lat odwołująca skończyła już w 2007 roku, zatem 5 lat temu. W sytuacji gdy uważała, że spełnia przesłanki do przyznania emerytury w wieku wcześniejszym , na starych zasadach winna on do ZUS złożyć wniosek o takie świadczenie.

Należy zatem stwierdzić, że odwołująca się, już po osiągnięciu wieku 60 lat obecnie nie spełnia warunków do weryfikacji emerytury wcześniejszej. Stanowisko organu rentowego w tym przedmiocie w ocenie Sądu jest prawidłowe.

W tym stanie rzeczy, Sąd na zasadzie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc. oraz powołanych powyżej przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r. Nr 153 poz. 1227) oddalił odwołanie.