Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Nowy Sączu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 marca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Alicja Kowalska-Kulik

Protokolant: sekr. sąd. Ewa Rusnarczyk

po rozpoznaniu w dniu 3 marca 2015 roku w Nowym Sączu

na rozprawie

odwołania M. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N.

z dnia 13 maja 2014 roku znak: (...)

w sprawie M. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N.

o emeryturę

oddala odwołanie

Sygn. akt IV U 759/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 16 marca 2015 roku

Decyzją z dnia 13 maja 2014 roku znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. - na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013, poz. 1440) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.) - odmówił M. B. przyznania emerytury. Organ rentowy wskazał, że M. B. na dzień 1 stycznia 1999 roku posiada okres ubezpieczenia wynoszący 25 lat, w tym 9 miesięcy i 19 dni pracy w warunkach szczególnych - nie wykazał zatem koniecznego 15 - letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, jak również nie osiągnął wymaganego wieku emerytalnego 60 lat, w związku z czym nie spełnia warunków do przyznania emerytury. ZUS nie uznał okresu pracy odwołującego od dnia 1 września 1980 roku do dnia 31 marca 1987 roku oraz od dnia 20 stycznia 1988 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku jako pracy w warunkach szczególnych na stanowiskach : konstruktor, samodzielny konstruktor, kierownik sekcji, zastępca głównego mechanika, kierownik oddziału oraz zastępca kierownika wydziału.

Od powyższej decyzji odwołał się B. M., wnosząc o jej zmianę i przyjęcie, iż przysługuje mu prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym , albowiem w dniu wejścia w życie przepisów ustawy emerytalnej to jest 1 stycznia 1999 roku osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat , w tym okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wykonywanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy wynoszący co najmniej 15 lat. Odwołujący wskazał, że w spornych okresach wykonywał prace dozoru inżynieryjno-technicznego, powołując przy tym szereg orzeczeń Sądu Najwyższego.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N., wniósł o jego oddalenie. Organ rentowy wskazał, że nie uznano okresu pracy odwołującego od dnia 1 września 1980 roku do dnia 31 marca 1987 roku oraz od dnia 20 stycznia 1988 roku do dnia 31 grudnia 1999 roku w Fabryce (...) w G. oraz w K. (...) w G. na stanowiskach : konstruktor, samodzielny konstruktor, kierownik sekcji, zastępca głównego mechanika, kierownik oddziału oraz zastępca kierownika wydziału.

W ocenie organu rentowego dla pracowników dozoru inżynieryjno – technicznego, pracowników zatrudnionych na stanowisku związanych z kontrolą międzyoperacyjną oraz kontrolą jakości produkcji i usług, wymagania dotyczące tych pracowników oznaczają konieczność stałego i w pełnym wymiarze czasu, obowiązującym na danym stanowisku pracy, przebywania w środowisku pracy, w którym zatrudnieni są pracownicy wykonujący prace w szczególnych warunkach, gdyż to właśnie te warunki zadecydowały o umieszczeniu ich pracy w wykazie. Natomiast zatrudnienie, przede wszystkim na stanowiskach kierowniczych, nie ogranicza się jedynie do sprawowania i to stale oraz w pełnym wymiarze czasu pracy, bezpośredniego dozoru nad pracownikami zatrudnionymi na stanowiskach zaliczanych do pracy w szczególnych warunkach. Odnosi się to chociażby do potrzeby wykonywania prac biurowych – typowych dla pełnionej funkcji, które nie stanowią bezpośredniego udziału w dozorze pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach.

Bezspornym w niniejszej sprawie jest, że M. B., urodzony (...), na dzień 1 stycznia 1999 roku posiada okres składkowy

i nieskładkowy wynoszący 25 lat. Odwołujący pracował w warunkach szczególnych w Fabryce (...) w G. jako mistrz od 1 kwietnia 1987 r. do 19 stycznia 1988 r. , tj. przez okres 9 miesięcy i 19 dni. Odwołujący się nie jest członkiem OFE. Wniosek o przyznanie emerytury złożył w dniu 5 maja 2014 roku.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. B. zatrudniony był w Fabryce (...) w G. w okresie od dnia 2 czerwca 1980 roku do dnia 31 sierpnia 1993 roku, a następnie w K. (...) w G. od 1 września 1993 r. do 31 stycznia 2002 r. w pełnym wymiarze czasu pracy.

W okresie od dnia 1 września 1980 roku do dnia 30 września 1982 roku pracował na stanowisku konstruktora, od dnia 1 października 1982 roku do dnia 31 marca 1987 roku na stanowisku samodzielnego konstruktora, od dnia 20 stycznia 1988 roku do dnia 31 marca 1990 roku na stanowisku kierownika sekcji, od dnia 1 kwietnia 1990 roku do dnia 31 grudnia 1990 roku na stanowisku zastępcy głównego mechanika, od dnia 1 stycznia 1991 roku do dnia 31 grudnia 1991 roku na stanowisku kierownika oddziału, od dnia 1 stycznia 1992 roku do dnia 31 stycznia 2002 r. roku na stanowisku zastępcy kierownika wydziału.

Na początku zatrudnienia M. B. pracował na stanowiskach konstruktora i samodzielnego konstruktora, przy czym zakres obowiązków na tych stanowiskach był identyczny. Pracę wykonywał w Zakładzie (...), który wówczas podlegał pod Fabrykę (...) – w dziale (...), czyli w dziale (...). Konstruktorzy dysponowali swoim biurem przy hali, usytuowanym w oddzielnym pokoju, wyposażonym w biurka dla każdego pracownika – w pokoju wówczas pracowało dwóch konstruktorów, technolog i kreślarz.

Praca konstruktora polegała na tym, że w przypadku awarii maszyn i urządzeń pracujących na hali konstruktor ( zawiadamiany przez mistrza) zobowiązany był udać się na halę produkcyjną i gdy konkretny element był uszkodzony musiał wykonać szkic (rysunek) tego elementu w celu jego wykonania od nowa lub regeneracji; musiał również dokonać jego pomiarów za pomocą suwmiarki. Szkice wykonywał niekiedy przy maszynie, ale również w biurze, w którym dokonywał też potrzebnych obliczeń. Gdy element był skomplikowany i wymagał liczenia to wówczas konstruktor udawał się do swojego biura i tam wykonywał rysunek. Do zadań odwołującego należało tylko wykonanie rysunku i obliczeń. Odwołujący nie brał już udziału w dalszym toku naprawy elementu lub jego wykonania od początku. Konstruktorzy nie nadzorowali bezpośredniego toku produkcji. Na stanowisku konstruktora odwołujący nie miał podwładnych pracowników. Produkcja na K. odbywała się na jednej dużej hali, która podzielona była na nawy. Znajdowały się tam urządzenia do (...) (...)z pełnym oprzyrządowaniem, do obróbki (...) ((...)), narzędzia do obróbki (...), stanowiska (...). Na hali panowały niekorzystne warunki, wysoka temperatura, hałas, zapylenie. Odwołujący znaczną część czasu pracy spędzał na hali z uwagi na dużą awaryjność maszyn i urządzeń. Konstruktorzy nie otrzymywali dodatku za pracę w warunkach szczególnych.

Na stanowisku kierownika sekcji odwołujący nadal wykonywał te same – opisane wyżej prace konstruktora, a tylko dodatkowo nadzór nad drugim konstruktorem, technologiem i kreślarzem pod kątem dyscypliny pracy. Kierował pracą tych pracowników, rozdzielając prace w swojej sekcji.

Na stanowiskach zastępcy głównego mechanika, kierownika oddziału i zastępcy kierownika wydziału M. B. miał ten sam zakres czynności (zmieniały się tylko nazwy stanowisk). Jego bezpośrednim przełożonym był Z. K. (główny mechanik). Odwołujący pracował nadal w dziale (...), czyli dziale (...). Dział ten był odpowiedzialny za utrzymanie ruchu całej (...), za remonty maszyn i urządzeń oraz sprawowanie nadzór nad eksploatacją stacji C., (...),(...). W wydziale (...) pracowali elektrycy, elektronicy, ślusarze remontowi, ślusarze utrzymania ruchu, hydraulicy, murarze piecowi, szklarze, malarze, stolarze itp. W tym dziale przeprowadzano remonty kapitalne, średnie i zwykłe oraz przeglądy maszyn i urządzeń. Na wymienionych wyżej stanowiskach odwołujący się kierował, organizował i bezpośrednio nadzorował całokształt prac w zakresie utrzymania ruchu oraz remontu maszyn i urządzeń technicznych w wydziale K.. Kierował rozdziałem zadań między brygady i stanowiska pracy, kierował pracą mistrzów i podległych pracowników oraz czuwał nad sprawnym, terminowym i jakościowo dobrym wykonywaniem remontów i maszyn w wydziale K.. Był zobowiązany do stosowania właściwych metod napraw, remontów urządzeń do obróbki plastycznej w celu utrzymania ich pełnej użyteczności technicznej. Odwołujący sprawował bezpośredni dozór inżynieryjno-techniczny, który wymagał jego stałej obecności na hali produkcyjnej, gdzie był narażony na niekorzystne warunki, takie jak zapylenie, hałas, wysoka temperatura. Odwołujący wyposażony był w specjalny fartuch i buty, czasami używał okularów ochronnych. Korzystał z przeszklonego pomieszczenia na hali, gdzie mógł się przebrać i zjeść posiłek (z pomieszczenia tego korzystali również mistrzowie). Na w/w stanowiskach otrzymywał dodatek za pracę w warunkach szczególnych (dodatek taki otrzymywał też jego przełożony Z. K.). Z. K. pobiera wcześniejszą emeryturę z tytułu pracy w warunkach szczególnych Fabryce (...)

( dowody: świadectwa wykonywania prac w warunkach szczególnych k. 25, 27 akt ZUS, zakres obowiązków, odpowiedzialności i uprawnień k. 73, charakterystyka stanowisk pracy k. 31, 35, zeznania świadków: B. D. nagranie od 00:06:25 min, Z. K. nagranie od 01:06:49 min, zeznania odwołującego nagranie od 00:02:39 min, akta osobowe – w załączeniu, akta emerytale Z. K. – w załączeniu)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach sprawy, aktach ZUS oraz aktach osobowych, której wiarygodności i mocy dowodowej żadna ze stron nie kwestionowała w toku postępowania. Sąd oparł się również na zeznaniach świadków B. D. i Z. K., które uznał za wiarygodne, logiczne oraz zgodne z pozostałym materiałem zgromadzonym w sprawie. Świadkowie pracowali wspólnie z odwołującym się i szczegółowo wskazali, na czym polegała jego praca w spornych okresach. Ich zeznania generalnie korespondują z zeznaniami odwołującego, którym Sąd również dał wiarę.

Pozostałe okoliczności sprawy uznał Sąd za bezsporne, bowiem nie były one kwestionowane przez strony. Również dokumenty przedstawione na stwierdzenie powyższych okoliczności zostały ocenione jako w pełni wiarygodne i prawdziwe.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie M. B. nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszego postępowania było ustalenie czy odwołujący się spełnia przesłanki do przyznania emerytury.

Stosownie do art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013r., poz. 1440 z zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1. okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2. okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 20 lat

w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn.

Stosownie do ust. 2 cytowanego przepisu, emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku

w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z ust. 2 art. 32 cyt. ustawy dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz

o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Warunki przejścia na emeryturę przez wymienionych powyżej pracowników określa rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub

w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983r. Nr 8 poz. 43 ze zm.). Wyszczególnienie prac uznawanych za wykonywane w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zawierają wykazy A i B stanowiące załącznik do wskazanego wyżej rozporządzenia. Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełni łącznie następujące warunki: osiągnie wiek emerytalny, wynoszący dla kobiet 55 lat, 60 lat dla mężczyzn i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej

15 lat pracy w szczególnych warunkach. Za wymagany okres zatrudnienia uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.( § 3 i 4 ust.1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku).

W świetle § 2 ust. 2 w/w rozporządzenia zakład pracy stwierdza zatrudnienie w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, na podstawie posiadanej dokumentacji w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach. W sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie tych okoliczności także w oparciu o inne dowody. Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, stąd też w niniejszej sprawie Sąd – zakwestionowania przez organ rentowy świadectw pracy w szczególnych warunkach - dopuścił dowód z zeznań świadków oraz przesłuchania odwołującego się na okoliczność wykonywania przez niego pracy

w szczególnych warunkach.

Bezspornym w niniejszej sprawie było, że odwołujący się osiągnął z dniem (...) wiek 60 lat i w dniu 1 stycznia 1999 roku posiadał wymagany okres zatrudnienia wynoszący co najmniej 25 lat. Odwołujący nie przystąpił też do otwartego funduszu emerytalnego. Spór dotyczył zatem wymaganego okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach, a w szczególności czy praca, którą M. B. świadczył w trakcie zatrudnienia w Fabryce (...) S.A. w G. i K. (...) w pełnym wymiarze czasu pracy: od dnia 1 września 1980 roku do dnia 30 września 1982 roku na stanowisku konstruktora, od dnia 1 października 1982 roku do dnia 31 marca 1987 roku na stanowisku samodzielnego konstruktora, od dnia 20 stycznia 1988 roku do dnia 31 marca 1990 roku na stanowisku kierownika sekcji, od dnia 1 kwietnia 1990 roku do dnia 31 grudnia 1990 roku na stanowisku zastępca głównego mechanika, od dnia 1 stycznia 1991 roku do dnia 31 grudnia 1991 roku na stanowisku kierownika oddziału, od dnia 1 stycznia 1992 roku do dnia 31 grudnia 1998 r. na stanowisku zastępcy kierownika wydziału może być uznana za pracę, o której mowa w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Za pracę w szczególnych warunkach uznać należy taką pracę, która spełnia kryteria określone w przepisach w/w rozporządzenia Rady Ministrów – a mianowicie była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowiskach wymienionych w wykazie A lub B stanowiących załącznik do rozporządzenia. Zgodnie z wykazem A, dział XIV pkt 24 rozporządzenia prace polegające na kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług oraz dozorze inżynieryjno-technicznym na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie należą do prac w warunkach szczególnych. Wydając świadectwa pracy w warunkach szczególnych pracodawca zakwalifikował pracę odwołującego się w spornych okresach jako dozór inżynieryjno-techniczny. W ocenie Sądu odwołujący udowodnił, że dozór taki wykonywał w okresie od 1 kwietnia 1990 r. do 31 grudnia 1998 r. na stanowiskach zastępcy głównego mechanika, kierownika oddziału i zastępcy kierownika wydziału. Potwierdzają to zgodne zeznania świadków, dokumenty w postaci charakterystyki stanowiska pracy (k.31) oraz zakres obowiązków i odpowiedzialności (k. 73). Te dwa ostatnie dokumenty odnoszą się do stanowiska zastępcy kierownika wydziału, ale - jak zeznali zgodnie świadkowie i odwołujący – ten zakres czynności był taki sam na poprzednio pełnionych stanowiskach zastępcy głównego mechanika i kierownika oddziału. Z w/w dowodów jednoznacznie wynika, że odwołujący w powyższym okresie wykonywał prace bezpośredniego dozoru inżynieryjno- technicznego nad pracownikami wykonującymi remonty, naprawy maszyn i urządzeń znajdujących się na hali produkcyjnej K. oraz nadzorował prace w zakresie utrzymania ruchu w K.. Praca odwołującego się nie była pracą biurową, praktycznie cały dzień pracy spędzał on na hali produkcyjnej, wykonując prace dozoru. Otrzymywał dodatek za pracę w warunkach szczególnych.

Brak jest natomiast podstaw do przyjęcia, że odwołujący się w okresie od 1 września 1980 r. do 31 marca 1987 r. i od 20 stycznia 1988 r. do 31 marca 1990 r. wykonywał pracę w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wymienioną w wykazie A, dziale XIV pkt 24 cyt. wyżej rozporządzenia tj. prace polegające na kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług oraz dozorze inżynieryjno-technicznym na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie należące do prac w warunkach szczególnych. Z ustaleń poczynionych przez Sąd wynika, że głównym zadaniem odwołującego na stanowisku konstruktora było wykonywanie szkiców i rysunków dla potrzeb różnego rodzaju remontów maszyn i urządzeń, wykonywanie dokumentacji konstrukcyjnej i wykonywanie obliczeń. Taka praca nie ma cech dozoru inżynieryjno-technicznego; odwołujący i świadkowie zgodnie zeznali, że konstruktorzy nie dozorowali w żaden sposób procesu produkcyjnego, nie sprawował żadnego rodzaju kontroli, nie mieli podwładnych pracowników. Posiadali oddzielne pomieszczenie z biurkiem służące do wykonywania dokumentacji konstrukcyjnej. Okoliczność, że pewien procent czasu pracy (nawet znaczny) odwołujący spędzał na hali produkcyjnej w szkodliwych warunkach sam w sobie nie jest podstawą do zakwalifikowania danej pracy do wykonywanej w szczególnych warunkach. Istotne w tym zakresie jest jedynie to, by taka praca była wymieniona w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Praca konstruktora – jako nie nosząca cech dozoru inżynieryjno- technicznego – nie została ujęta w w/w rozporządzeniu.

Uwzględniony przez Sąd okres pracy w warunkach szczególnych od 1 kwietnia 1990 r. do 31 grudnia 1998 r. jest niewystarczający do przyznania odwołującemu się emerytury na podstawie art. art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (okres ten jest niższy niż wymagane 15 lat).

W tym stanie rzeczy, Sąd - na zasadzie 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. i wskazanych powyżej przepisów prawa materialnego - oddalił odwołanie jako bezzasadne.