Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Nowy Sączu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2018 roku

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Alicja Kowalska-Kulik

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Nowogórska

po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2018 roku w Nowym Sączu

na rozprawie

odwołania J. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w N.

z dnia 10 marca 2017 roku znak: (...)

w sprawie J. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w N.

o ustalenie odpowiedzialności za nieopłacone składki na ubezpieczenia społeczne

I.  oddala odwołanie;

II.  zasądza od J. J. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w N. kwotę 3600 złotych (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 394/17

(...)

wyroku z dnia 29 maja 2018 roku

Decyzją z dnia 10 marca 2017 roku, (...), wydaną na podstawie art. 108 § 1 i 4, art. 107 § 1 i 2 pkt 2, art. 109 § 1 i § 2 pkt 2 oraz art. 116 a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r., poz. 201.) w związku z art. 31 i art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016r, poz. 963 ze zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. stwierdził, że J. J. -jako Kanclerz Wyższej Szkoły (...) w N., odpowiada całym swoim majątkiem, w tym majątkiem objętym wspólnością ustawową małżeńską, za zaległości z tytułu nieopłaconych przez Wyższą Szkołę (...) składek na ubezpieczenia społeczne i inne za okres od grudnia 2011 roku do marca 2012 roku w kwocie 44. 529, 46 zł, w tym:

- na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w łącznej kwocie 31.952, 75 zł, w tym z tytułu składek 21.315,75 zł i z tytułu odsetek za zwłokę 10.637 zł,

- na ubezpieczenie zdrowotne w łącznej kwocie 10.778,51 zł, w tym z tytułu składek 7. 184, 51 zł, z tytułu odsetek za zwłokę 3.594 zł,

- na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w łącznej kwocie 1.798,20 zł, w tym z tytułu składek w kwocie 1.197, 20 zł, z tytułu odsetek za zwłokę 601 zł.

W uzasadnieniu w/w decyzji organ rentowy wskazał, decyzją z dnia (...) rokuS. Wyższa Szkoła Zawodowa uzyskała wpis do Rejestru Uczelni Niepublicznych i zyskała tym samym osobowość prawną. Jako założyciela ujawniono J. J.. Z dniem 19 sierpnia 2006 roku zmieniono nazwę szkoły na Wyższą Szkołę (...). Od dnia 26 sierpnia 2008 roku funkcję założyciela w/w uczelni przejęła D. J.. Natomiast od dnia 10 listopada 2011 roku Wyższa Szkoła (...) została postawiona w stan likwidacji decyzją Założyciela Uczelni D. J., co odnotowano w rejestrze w dniu 22 lutego 2012 roku. W dniu 8 czerwca 2012 roku D. J. przeniosła prawa Założyciela Wyższej Szkoły (...) na rzecz Wyższej Szkoły (...) z siedzibą w W., do skutkowało anulowaniem decyzji o likwidacji uczelni w dniu 21 sierpnia 2012 roku, co ujawniono w rejestrze w dniu 1 października 2012 roku. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego decyzją z dnia 26 października 2012 roku przeniósł pozwolenie na utworzenie Wyższej Szkoły (...) na rzecz Wyższej Szkoły (...) z siedzibą w W., co w rejestrze ujawniono w dniu 2 stycznia 2013 roku, a w dniu 18 czerwca 2015 roku opublikowano decyzję o kolejnej zmianie nazwy uczelni na Szkołę Główną Politechniczną z siedzibą w N.. Wyższa Szkoła (...) kształciła studentów na kierunku: geodezja, kartografia oraz turystyka i rekreacja. Zatrudniała pracowników i zobowiązana była do opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne, z którego to obowiązku się nie wywiązała, doprowadzając do zadłużenia względem organu rentowego m.in. za okres objęty zaskarżoną decyzją. Należności były objęte administracyjnymi tytułami wykonawczymi i były przedmiotem przymusowego dochodzenia w drodze egzekucji administracyjnej. Postępowanie egzekucyjne prowadzone przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w N. zostało umorzone z powodu jego bezskuteczności postanowieniem z dnia 13 listopada 2015 roku. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, powołując się na § 25 ust. 2 Statutu Wyższej Szkoły (...) w N. ustalił, że Kanclerz Wyższej Szkoły (...) dysponował prawem do zarządzania finansami Uczelni i reprezentowania jej na zewnątrz w kwestiach finansowych, w tym w zakresie kwestii związanych z wynagradzaniem pracowników i opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne. Skoro J. J. w okresie wskazanym w decyzji pełnił funkcję kanclerza, to na zasadzie przepisów ustawy Ordynacja podatkowa, odpowiada jako osoba trzecia za zobowiązania uczelni. W ocenie ZUS J. J. nie wykazał przesłanek egzoneracyjnych. Odnosząc się do przedstawionego w trakcie postępowania wyjaśniającego przed organem rentowym aktu notarialnego REP A 1962/2012 ZUS uznał, że nie wynika z niego aby Wyższa Szkoła (...) w W. przejęła na siebie zobowiązania Wyższej Szkoły (...).

Od powyższej decyzji odwołał się J. J., wnosząc o jej uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego postępowania, względnie umorzenie postępowania. Zaskarżonej decyzji odwołujący się zarzucił:

1. naruszenie art. 6, 7, 8, 107 § 3 kpa w zw. z art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, polegające na nie wskazaniu, ile wynoszą zobowiązania z tytułu ubezpieczenia społecznego w poszczególnych miesiącach, ile wynoszą odsetki, co uniemożliwia zweryfikowanie wysokości tych zobowiązań, w szczególności czy organ rentowy uwzględnił dokonane nadpłaty w latach ubiegłych oraz opłacone składki w okresach wcześniejszych oraz ile wynoszą odsetki z tego tytułu, co uniemożliwia zweryfikowanie wysokości tych zobowiązań, w szczególności nie wskazanie czy organ rentowy uwzględnił dokonane nadpłaty w latach ubiegłych oraz czy uwzględnił opłacone składki oraz niewyjaśnienie w skarżonej decyzji stanu faktycznego, w szczególności bezskuteczności egzekucji z majątku Wyższej Szkoły (...) w N., wysokości zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w poszczególnych miesiącach, co uniemożliwia zweryfikowanie odpowiedzialności lub jej braku odwołującego się do ewentualnych zobowiązań z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne;

2. naruszenie art. 116a ustawy Ordynacja podatkowa w związku z art. 31 oraz 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że art. 116 w/w ustawy ma również zastosowanie do członków organów zarządzających szkołą wyższą powołaną na podstawie ustawy o szkolnictwie wyższym oraz poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na ustaleniu odpowiedzialności odwołującego się bez wykazania, że egzekucja z majątku Wyższej Szkoły (...) w N.. okazała się bezskuteczna, w tym w szczególności brak odniesienia do wierzytelności przysługujących Wyższej Szkole (...) z tytułu czesnego;

3. art. 116 i 116 a ustawy Ordynacja podatkowa i 26 ust. 3 ustawy o szkolnictwie wyższym poprzez ich błędną interpretację i zastosowanie w niniejszej sprawie, w sytuacji gdy nie stwierdzono odpowiedzialności następcy prawnego, który nadal funkcjonuje, prowadzi działalność dydaktyczną i winien mieć majątek co najmniej w wysokości kapitału założycielskiego;

Z ostrożności procesowej odwołujący zarzucił:

1.  naruszenie art. 118 § 1 Ordynacji podatkowej polegający na jego niezastosowaniu oraz uznaniu, iż pomimo, że wydanie decyzji miało miejsce po upływie pięcioletniego terminu ustawowego, w zakresie zaległości za okres od grudnia 2011 roku do marca 2012 roku, można było wydać przedmiotową decyzję;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych poprzez nieuwzględnienie, iż odwołujący przekazując szkołę wraz z jej majątkiem przekonany był, że na jego następcę prawnego przechodzą również wszystkie obowiązki o charakterze publiczno- prawnym, m.in. w stosunku do ZUS i Urzędu Skarbowego.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N., powołując się na argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, wniósł o jego oddalenie. W związku z zarzutami odwołującego się wskazał, że w okresie objętym zaskarżoną decyzją J. J. pełnił funkcje Kanclerza Wyższej Szkoły (...). Z treści aktu notarialnego przedłożonego przez J. J. nie wynika, aby Wyższa Szkoła (...) w W., przejmująca status założyciela w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 lipca 2015 roku Prawo o szkolnictwie wyższym przejęła na siebie zobowiązania finansowe, ciążące na tym podmiocie przed datą jego przejęcia. W ocenie organu rentowego takiej odpowiedzialności nie można też przypisać temu podmiotowi na podstawie przepisów w/w ustawy. Organ rentowy podał, że nikt z władz uczelni nie wskazywał majątku uczelni, który mógłby stanowić źródło zaspokojenia istotnej części zobowiązań tego podmiotu. Postępowanie egzekucyjne prowadził Naczelnik Urzędu Skarbowego w N., który postanowieniem z dnia 13 listopada 2015 roku umorzył to postępowanie z powodu bezskuteczności egzekucji. ZUS nadto podniósł, że przedmiotowe zadłużenie dotyczy okresu od grudnia 2011 roku do marca 2012 roku, a mając na względzie wniosek D. J. z dnia 14 września 2011 roku w sprawie wydania zgody na likwidację uczelni, w której szczegółowo opisała ona sytuację finansową uczelni, już w tym momencie okoliczności uzasadniały wystąpienie o likwidację uczelni, albowiem nie mogła ona już wtedy pokryć bieżących zobowiązań. Organ rentowy wskazał, że brak jakichkolwiek praw majątkowych uczelni kwalifikujących się do egzekucji potwierdził Naczelnik Urzędu Skarbowego w postanowieniu o umorzeniu postępowania. W odniesieniu do najstarszej zaległości składkowej ( za grudzień 2011 roku ) ZUS wskazał, że stała się ona zaległą składką 16 stycznia 2012 r. , a stosownie do art. 118 § 1 Ordynacji podatkowej pięć lat liczy się od końca roku, w którym zaległość powstała - czyli termin upłynie dopiero 31 grudnia 2017 roku. ZUS, powołując się dodatkowo na wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 2 marca 2016 roku, III AUA 972/15 wskazał, że brak jest podstaw do przyjęcia, że nowy założyciel uczelni jest następcą prawnym szkoły, której odwołujący był kanclerzem, odpowiedzialnym za uregulowanie zadłużenia składowego względem organu rentowego. Ponadto w ocenie organu rentowego prawo to przeniosła D. J., nie zaś odwołujący, który pełnił funkcje kanclerza tej uczelni. Akt notarialny z dnia 8 czerwca 2012 roku dotyczy tylko przeniesienia praw założyciela uczelni.

W piśmie z dnia 20 września 2017 r. (...) Oddział w N. przedłożył zestawienie wysokości nieopłaconych składek za sporny okres w rozbiciu na poszczególne miesiące (k. 20-21). Odwołujący nie zakwestionował wyliczonych przez ZUS kwot (k. 25).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

W 2003 roku J. J. założył S. Wyższą Szkołę Zawodową i jednocześnie został jej Kanclerzem. Zyskała ona osobowość prawną od chwili wpisu do Rejestru Uczelni Niepublicznych decyzją z dnia 22 sierpnia 2003 roku. W dniu 19 sierpnia 2006 roku zmieniono nazwę szkoły na Wyższą Szkołę (...). Mieściła się ona w internacie Zespołu Szkół (...) w N..

Wyższa Szkoła (...) kształciła studentów na kierunkach: geodezja, kartografia, turystyka i rekreacja oraz inżynieria środowiska. W celu realizacji zadań zatrudniała wykładowców. Utrzymywała się z czesnego. J. J. zaciągnął też kredyty na funkcjonowanie szkoły. Od początku szkoła borykała się z trudnościami finansowymi; miała zaległości wobec ZUS i Urzędu Skarbowego; składki nie były płacone na bieżąco. Z uwagi na problemy finansowe uczelni i brak zdolności kredytowej J. J. od dnia 26 sierpnia 2008 roku funkcję założyciela uczelni przejęła formalnie jego żona D. J., by możliwe było zaciągnięcie kolejnych kredytów na funkcjonowanie uczelni. Wszelkie decyzje związane z funkcjonowaniem uczelni podejmował nadal J. J., pełniący funkcję Kanclerza. Zgodnie ze statutem uczelni do obowiązków Kanclerza należało m.in. podejmowanie decyzji dotyczących mienia i gospodarki uczelni w zakresie zwykłego zarządu, jak również we wszystkich sprawach przekraczających zwykły zarząd, za zgodą założyciela, opracowywanie planu rzeczowo- finansowego uczelni, dbanie o jego realizację.

W związku z brakiem rekrutacji na rok akademicki 2011/2012 spowodowanym niżem demograficznym oraz brakiem konieczności odraczania służby wojskowej, co wpływało na utratę płynności finansowej uczelni, D. J. pismem z dnia (...)września 2011 roku zwróciła się do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego o wydanie zgody na likwidację uczelni, na co Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego decyzją z dnia 31 października 2011 roku wyraził zgodę. Z dniem 10 listopada 2011 roku D. J. postawiła ww. szkołę w stan likwidacji, powołując na Likwidatora Kanclerza (...) J. J.. Po postawieniu szkoły w stan likwidacji skontaktowali się z odwołującym przedstawiciele Wyższej Szkoły (...) z siedzibą w W., proponując przejęcie uczelni, na co odwołujący wyraził zgodę. Pismem z dnia 7 czerwca 2012 roku D. J. wystąpiła do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego z wnioskiem o uchylenie decyzji z dnia 31 października 2011 roku wyrażającej zgodę na likwidację uczelni. We wniosku wskazała, że zamierza kontynuować działalność uczelni, a Wyższa Szkoła (...) z siedzibą w W. wyraziła chęć przejęcia uprawnień założycielskich uczelni, przedstawiając plan naprawczy (w rzeczywistości plan taki nie istniał). Aktem notarialnym z dnia 8 czerwca 2012 roku D. J. przeniosła prawa Założyciela Wyższej Szkoły (...) na rzecz Wyższej Szkoły (...) z siedzibą w W.. Decyzją z dnia 20 sierpnia 2012 roku Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego uchylił decyzję z dnia 31 października 2011 r. wyrażającą zgodę na likwidację (...) w N.. Decyzją z dnia 26 października 2012 roku Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeniósł pozwolenie na utworzenie Wyższej Szkoły (...) w N. z D. J. na rzecz Wyższej Szkoły (...) w W.. W czerwcu 2015 roku zmieniono nazwę Uczelni na: Szkołę(...)z siedzibą w N.. Odwołujący po zawarciu aktu notarialnego nie miał kontaktu z przedstawicielami Wyższej Szkoły (...) z siedzibą w W..

Wyższa Szkoła (...) w N. ma zadłużenie względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. z tytułu składek za okres od grudnia 2011 roku do marca 2012 roku łącznie z odsetkami w kwocie 44. 529, 46 zł, w tym: na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w łącznej kwocie 31.952, 75 zł, w tym z tytułu składek 21.315,75 zł i z tytułu odsetek za zwłokę 10.637 zł, na ubezpieczenie zdrowotne w łącznej kwocie 10.778,51 zł, w tym z tytułu składek 7. 184, 51 zł, z tytułu odsetek za zwłokę 3.594 zł, na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w łącznej kwocie 1.798,20 zł, w tym z tytułu składek w kwocie 1.197, 20 zł, z tytułu odsetek za zwłokę 601 zł. W w/w okresie odwołujący się pełnił funkcję kanclerza uczelni - Wyższej Szkoły (...) w N..

W związku z powyższymi zobowiązaniami było prowadzone postępowanie egzekucyjne, które okazało się bezskuteczne. Naczelnik Urzędu Skarbowego w N. postanowieniem z dnia 13 listopada 2015 roku umorzył postępowanie egzekucyjne

( dowód: pismo Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, k. 8 akt ZUS, decyzje Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, k. 10, 42, 43, 46-48, 49, -50 akt ZUS, statut, k. 11- 36 akt ZUS, decyzja założyciela, k. 40 akt ZUS , akt powołania k. 41 akt ZUS, wniosek, k. 37-38 akt rentowych, wniosek o uchylenie decyzji k. 45 akt ZUS, akt notarialny, k. 61-66 akt ZUS, odpis z rejestru uczelni, k. 51 – 53 akt ZUS, wyliczenie zaległości składkowych k. 21, tytuły wykonawcze – skoroszyt – w załączeniu, postanowienie Naczelnika US z dnia 13.11.2015 r. –akta ZUS, zeznania odwołującego się J. J. od 00:10:34 min. k. 48 – verte )

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzone w sprawie dokumenty, których wiarygodności i mocy dowodowej żadna ze stron nie kwestionowała w toku postępowania oraz na podstawie zeznań odwołującego się . Sąd generalnie wiarę zeznaniom odwołującego, albowiem były one przekonujące, logiczne oraz zgodne z pozostałą dokumentacją zgromadzoną w sprawie, za wyjątkiem twierdzenia o przejęciu zobowiązań uczelni przez Wyższą Szkołę (...) z siedzibą w W..

Sąd zważył, co następuje :

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszego postępowania było rozstrzygnięcie czy organ rentowy zasadnie ustalił, że J. J. jako Kanclerz Wyższej Szkoły (...) w N. odpowiada całym swoim majątkiem za zaległości z tytułu nieopłaconych przez tę szkołę składek na ubezpieczenia społeczne i inne za okres od grudnia 2011 roku do marca 2012 roku w kwocie 44. 529, 46 zł (łącznie z odsetkami). Odwołujący się nie kwestionował wysokości wymienionego zadłużenia oraz tego, że w okresie powstania tych zaległości czasie był Kanclerzem Wyższej Szkoły (...) w N.. W ocenie Sądu zaskarżona decyzja jest prawidłowa.

Zgodnie z art. 31 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( tekst jednolity: Dz.U.2017, poz. 1778 ) do należności z tytułu składek stosuje się między innymi odpowiednio art. 116, art. 116a, ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. W myśl. art. 32 w/w ustawy do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne .

Stosownie do treści art. 116 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 , poz. 800) w związku z art. 31 i 32 ww. ustawy systemowej, za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1) nie wykazał, że:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2017 r. poz. 1508 oraz z 2018 r. poz. 149 i 398) albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa w ustawie z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne, albo

b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Zgodnie zaś z § 2 tego przepisu odpowiedzialność członków zarządu, obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 oraz art. 52a powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu. W myśl art. 116 a cyt. ustawy, za zaległości podatkowe innych osób prawnych niż wymienione w art. 116 odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie organów zarządzających tymi osobami. Przepisy art. 116 stosuje się odpowiednio.

W pierwszej kolejności wskazać trzeba, że zgodnie z utrwalonym stanowiskiem doktryny i judykatury, uczelnia wyższa jest „inną osobą prawną" i art. 116a w związku z art. 116 o.p. ma do niej pełne zastosowanie ( tak przykładowo zasadnie uznał Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 2 marca 2016 r. , III AUa 972/15, LEX nr 2023607, który oceniał analogiczne zagadnienia, jakie zostały podniesione w przedmiotowej sprawie). W ocenie Sądu, zarzuty odwołania w tym zakresie są chybione. Zgodnie z art. 29 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. prawo o szkolnictwie wyższym uczelnia uzyskuje bowiem osobowość prawną z chwilą wpisu do Rejestru Uczelni Niepublicznych i Związku (...). Organy zarządzające określa z kolei statut uczelni. Za członka organu zarządzającego należy uznać kanclerza , co wynika z treści przedmiotowego statutu ( § 20, k. 19 akt ZUS ). Odwołujący jako kanclerz był organem zarządzającym. § 25 statutu określa obowiązki kanclerza ( k. 20 akt ZUS). Zakres czynności i kompetencji Kanclerza w pełni uzasadnia odpowiedzialność kanclerza za zobowiązania składkowe, jako członka organu zarządzającego.

W ocenie Sądu obecnie brak jest podstaw do uznania nowego założyciela uczelni następcą prawnym zobowiązań uczelni powstałych w spornym okresie. Prawa założyciela zostały przeniesione 8 czerwca 2012 roku, czyli po czasie objętym zaskarżoną decyzją i nie ma podstaw aby uznać, że odpowiedzialność tę następca przejął. W żaden sposób nie wynika to z aktu notarialnego z dnia 8 czerwca 2012 r., w którym znajdują się jedynie zapisy o przeniesieniu praw wynikających z decyzji Ministra Edukacji Narodowej udzielającej pozwolenia na założenie uczelni zawodowej. Odmienne twierdzenia J. J. w tym zakresie nie znajdują potwierdzenia w zebranym materiale dowodowym. Przekonanie odwołującego, iż nowy założyciel przejął wszystkie zobowiązania uczelni nie ma oparcia ani w akcie notarialnym, ani w żadnym innym dokumencie, bo jak sam odwołujący stwierdził, żaden plan naprawczy w rzeczywistości nie istniał. J. J. przyznał natomiast, że Wyższa Szkoła (...) w W. zaineresowana była przejęciem jego szkoły - mimo ujawnionych już w tym czasie jej znacznych długów - z uwagi na długi czas oczekiwania na zezwolenie na założenie uczelni.

Okoliczność, iż nie ma podstaw do uznania nowego założyciela uczelni następca prawnym zobowiązań uczelni powstałych w spornym okresie wynika również z treści przepisów ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym. Zgodnie z art. 26 ust. 3. cyt. ustawy Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego, na wniosek osoby, której udzielono pozwolenia na utworzenie uczelni niepublicznej, przenosi to pozwolenie w drodze decyzji, na rzecz innej osoby fizycznej lub prawnej, jeżeli przyjmuje ona wszystkie warunki zawarte w pozwoleniu oraz nie zachodzą przesłanki określone w art. 20 ust. 5 lub 6. Z kolei w art. 20 ust. 3 ustawy ustala, iż w pozwoleniu, o którym mowa w ust. 2, określa się założyciela uczelni, jej nazwę, siedzibę, prowadzone kierunki studiów i poziom kształcenia, a także minimalną wielkość i rodzaj środków majątkowych, które założyciel jest obowiązany przeznaczyć na jej utworzenie i funkcjonowanie (...) Natomiast w myśl art. 26 ust. 6. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego odmawia udzielenia pozwolenia osobie prawnej w przypadku: 1) postawienia w stan likwidacji, 2) postawienia w stan upadłości, 3) wpisania do rejestru dłużników niewypłacalnych Krajowego Rejestru Sądowego, 4) posiadania wymagalnych zobowiązań wobec Skarbu Państwa, 5)gdy w stosunku choćby do jednej z osób umocowanych do reprezentacji zachodzi przynajmniej jedna z przesłanek określonych w ust. 5. Z treści omawianych przepisów nie można wyprowadzić wniosku o odpowiedzialności nowego założyciela za długi uczelni przed przeniesieniem pozwolenia.

Odwołujący J. J. nie wykazał też przesłanek egzoneracyjnych. Z przeprowadzonego przez Sąd postępowania dowodowego wynika, że po uprzedniej zgodzie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego założyciel D. J. postawiła szkołę w stan likwidacji z dniem 10 listopada 2011 roku i powołano z tym dniem na likwidatora J. J.. Następnie został złożony wniosek o uchylenie decyzji wyrażającej zgodę na przeprowadzenie likwidacji (...) w celu uzyskania decyzji o przeniesieniu pozwolenia na utworzenie (...) na rzecz Wyższej Szkoły (...) z siedzibą w W., co skutkowało wydaniem oczekiwanej decyzji. Oznacza to, że nastąpiło cofnięcie wniosku o likwidację uczelni. Sytuacja, w której wniosek o ogłoszenie upadłości został cofnięty przez wnioskodawcę jest równoznaczna z brakiem tego wniosku, co wyklucza możliwość uwolnienia się przez członka zarządu spółki od odpowiedzialności za jej zaległości podatkowe z powołaniem się na zgłoszenie wniosku we właściwym czasie ( vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 kwietnia 2014 r. (...), LEX nr 1481418). Przypomnieć należy, że czas właściwy do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości, to czas w jakim zarząd spółki, która nie może na bieżąco realizować swoich zobowiązań wobec wszystkich wierzycieli, składa wniosek o ogłoszenie upadłości w sposób pozwalający chronić interesy wszystkich wierzycieli, którzy po ogłoszeniu upadłości będą mogli liczyć na równomierne zaspokojenie, by nie dopuścić do zaspokojenia niektórych wierzycieli ze szkodą dla innych. Termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości należy liczyć od momentu, kiedy członkowie zarządu mogą stwierdzić, że zachodzą okoliczności uzasadniające wystąpienie z takim wnioskiem. W przedmiotowej sprawie możliwy był wniosek o likwidację uczelni, został on złożony; jednak ostatecznie go wycofano. Dlatego odwołujący nie może powoływać się na powyższą przesłankę egzoneracyjną.

Organ rentowy wykazał natomiast, że egzekucja z majątku uczelni okazała się w całości bezskuteczna, przedkładając postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w N. o umorzeniu postępowania egzekucyjnego. Z uzasadnienia tego postanowienia wynika, że podejmowano próby zajęcia rachunków bankowych, jednak żadnych kwot nie uzyskano, uczelnia nie posiada żadnego majątku i wierzytelności (co jest zgodne z zeznaniami odwołującego się). Jak wykazano powyżej nie było też podstaw, by poszukiwać majątku u nowego założyciela w celu egzekucji należności powstałych przed przeniesieniem pozwolenia na utworzenie uczelni. Podkreślić też trzeba, iż odwołujący nie wskazał jakiegokolwiek majątku uczelni, z którego egzekucja umożliwiałaby zaspokojenie zaległości składkowych.

W przedmiotowej sprawie nie doszło też – wbrew zarzutom zawartym w odwołaniu - do przedawnienia prawa do wydania decyzji o odpowiedzialności osób trzecich za zaległości składkowe szkoły. W myśl art. 118 § 1 Ordynacji podatkowej, nie można wydać decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej, jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa, upłynęło 5 lat. Z przepisu tego wynika, że aby na osobę trzecią można było skutecznie rozciągnąć odpowiedzialność za zaległości podatkowe i inne należności pierwotnego dłużnika, konieczne jest wydanie decyzji o jej odpowiedzialności w prawem przewidzianym terminie. Wynikające z art. 118 § 1 o.p. ograniczenie czasowe prawa do wydania decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej należy rozważać w kategoriach przedawnienia prawa do wydania takiej decyzji, chociaż ustawodawca pojęciem takim wprost się nie posługuje. Początek biegu terminu, o którym mowa w cyt. przepisie, powiązano z datą powstania zaległości podatkowej (w rozpatrywanej sprawie składkowej); biegnie on od końca roku kalendarzowego, w którym to zdarzenie miało miejsce, i trwa nieprzerwanie aż do upływu 5 lat. Zatem w tym przypadku końcem terminu do wydania decyzji o odpowiedzialności osób trzecich był ostatni dzień grudnia piątego roku po roku, w którym powstała zaległość. W przedmiotowej sprawie najstarsza składka dotyczy miesiąca grudnia 2011 roku. Stała się ona wymagalna w styczniu 2012 roku, a zatem termin pięciu lat winien być liczony od końca roku 2012, czyli pięć lat minęło z końcem roku 2017. Decyzję zaś wydano 10 marca 2017 roku, czyli w wymaganym ustawowo terminie.

Biorąc pod uwagę wszystkie podniesione okoliczności Sąd - na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c i powyżej powołanych przepisów prawa materialnego – oddalił odwołanie jako bezzasadne – w pkt I wyroku. W pkt II wyroku, z uwagi na zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, wyrażoną w art. 98 k.p.c., na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U z 2018, poz. 265. ), Sąd zasądził od J. J. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. kwotę 3600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 394/17

ZARZĄDZENIE

1) odnotować uzasadnienie,

2) odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. odwołującego się,

3) kal. 14 dni.

N., dnia 11 czerwca 2018 r.

Sędzia: